Sesje Elixir i system Elixir: to warto wiedzieć o przelewach bankowych

Realizujesz przelew i chcesz wiedzieć kiedy dotrze on na konto odbiorcy? Chcesz wiedzieć kiedy wysłać pieniądze, aby dotarły w terminie? Może chcesz poznać sposób działania systemu Elixir? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz lepiej zrozumiesz działanie systemu płatniczego w Polsce oraz poznasz przydatne informacje na temat zwykłych przelewów bankowych.

Elixir - tak nazywa się elektroniczny system rozliczeń międzybankowych w polskich złotych. Opracowany i obsługiwany przez Krajową Izbę Rozliczeń, od 1994 roku umożliwia realizację płatności między bankami uczestniczącymi w Systemie. Liczba banków uczestniczących w Systemie, według najnowszych danych wynosi 39.

Zatrzymajmy się na chwilę przy dacie powstania systemu - rok 1994. Ponad 25 lat jak chodzi o bankowość, szczególnie na przestrzeni ostatnich lat, kiedy bardzo dynamicznie rozwija się bankowość elektroniczna, to cała wieczność. System jednak również nie stoi w miejscu i wygląda na to, że rozwój idzie w dobrym kierunku, bo liczba transakcji w nim obsługiwana regularnie rośnie (choć to jest też związane z rosnącą ilością użytkowników kont bankowych).

Tylko w okresie pierwszego kwartału roku 2020 w Systemie rozliczono:

• łącznie 493,3 milionów zleceń o łącznej wartości 1,4 bilionów złotych,
• średnio dziennie rozliczono 7,8 milionów zleceń o łącznej wartości 22,9 miliarda złotych.

Te liczby robią wrażenie, prawda? System Elixir, to standard rozliczeń międzybankowych w Polsce. Jest integralną częścią systemu bankowego i został opracowany we współpracy z bankami. Bezpieczeństwo transakcji i nienaruszalność przesyłanych danych zapewnia elektroniczny podpis Szafir. System zapewnia takie cechy jak: niezawodność, elastyczność i bezpieczeństwo, będące konieczne do obsługi i realizacji tak ogromnej ilości transakcji.

Za pośrednictwem Systemu są realizowane płatności uznaniowe i obciążeniowe osób indywidualnych, firm oraz banków. Przeciętnemu Kowalskiemu System jest znany przede wszystkim ze względu na fakt, że obsługuje zwykłe przelewy międzybankowe dlatego można też spotkać się z terminem "przelewy elixir".

Do rozliczania transakcji, System stosuje "model wielostronnego nettingu", czyli kompensaty transferów, które są realizowane między bankami. Zastosowanie tego modelu pozwala na redukcję płynności niezbędnej bankom do rozrachunku płatności nawet o 70%. Całkiem sporo, przyznasz? To zmniejsza koszt kapitału i zwiększa możliwości zarządzania płynnością finansową. Jest to szczególnie istotne przy tak wysokim wolumenie transakcji.

Tyle teorii w kwestii dokonywania rozliczeń. A jak wygląda to w praktyce? Poniżej znajdziesz przykład obrazujący działanie systemu.

Jeśli w jednej sesji uczestniczy Bank A oraz Bank B i zobowiązania kształtują się następująco:

• Bank A ma zrealizować przelewy do Banku B na kwotę 1 milion złotych,
• Bank B ma zrealizować przelewy do Banku A na kwotę 0,7 miliona złotych.

Wtedy transakcja nie odbywa się w sposób tradycyjny, tzn. Bank A nie przelewa 1 miliona złotych do B, by otrzymać z powrotem przelew w kwocie 0,7 miliona od B, z tytułu należności.

W takim wariancie, jak w powyższym przykładzie, kwota netto do rozliczenia wynosi 0,3 miliona złotych dlatego w praktyce, wykorzystując System Elixir, w takim przypadku rozliczenie zostałoby wykonane tylko na kwotę 0,3 miliona złotych. Przypomnę, że dziennie w Systemie są rozliczane transakcje średniej wartości 22,9 miliarda złotych dziennie dlatego zastosowanie tego sposobu rozliczeń robi ogromną różnice.

Wiemy już jak działa system dlatego teraz możemy przejść do kolejnego punktu, jakim są sesje elixir. Tutaj znowu wrócę do liczb z początku artykułu - dziennie w Systemie jest rozliczanych średnio 7,8 miliona zleceń, trudno więc wyobrazić sobie, aby to wszystko mogło dziać się natychmiast, w czasie rzeczywistym. (Patrząc jednak na tempo rozwoju, niewykluczone że już wkrótce będzie to się dziać w czasie rzeczywistym.)

System w każdym dniu roboczym obsługuje 3 sesje - poranną, popołudniowa i wieczorną. Najwięcej transakcji jest rozliczanych w sesji porannej (46,7%) oraz w sesji wieczornej (32,7%), z kolei najmniej w sesji popołudniowej (20,6%) - to dane za pierwszy kwartał 2020.

To właśnie ze względu na sesje, przelew elixir, który zrealizujesz w swoim banku, pojawi się na koncie w banku odbiorcy dopiero po jakimś czasie. Przelew, który zlecasz zostanie zakwalifikowany do którejś sesji przychodzącej (np. popołudniowa) i trafi do odbiorcy, w którejś kolejnej sesji wychodzącej (np. wieczorna lub poranna kolejnego dnia). Zaznaczam, że mówimy tutaj o zwykłym przelewie międzybankowym. Przelew natychmiastowy, na numer telefonu a także przelew wewnątrz bankowy, powinien trafić na konto odbiorcy w ciągu zaledwie kilku minut.

Poniżej znajdziesz harmonogram Sesji Narodowego Banku Polskiego.

To jednak nie oznacza, że przelew zrealizowany wcześnie rano, który wyjdzie z Sesją nr 1, zawsze trafi do odbiorcy w Sesją nr 2 w tym samym dniu roboczym.

Dlaczego tabela sesji NBP nie wystarczy do obliczenia, kiedy przyjdzie przelew? Wszystkiemu "winne" są sesje w bankach. Banki posiadają inne godziny sesji przychodzących i wychodzących.

Jeśli więc chcesz dowiedzieć się, kiedy pieniądze trafią na konto odbiorcy:

• w pierwszej kolejności należy sprawdzić sesję wychodzącą w Twoim banku,
• następnie sprawdzić godziny sesji NBP,
• teraz trzeba ponownie wrócić do sesji bankowych - tym razem w Banku odbiorcy - i sprawdzić, z którą sesją przychodzącą pieniądze znajdą się na koncie.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, kiedy pieniądze trafią na Twoje konto:

• musisz wiedzieć kiedy i z jakiego banku został zrobiony przelew - wtedy należy sprawdzić sesję wychodzącą z tego banku,
• następnie należy sprawdzić godziny sesji NBP,
• teraz sprawdź godzinę sesji przychodzących w Twoim Banku - pieniądze znajdą się na koncie z pierwszą sesją przychodzącą następującą po sesji NBP.

To w zasadzie wszystko w temacie godzin rozliczeń międzybankowych. Jeśli chcesz wiedzieć więcej jak obliczyć czas realizacji przelewu , jak również poznać praktyczne przykłady, znajdziesz je w artykule: ile idzie przelew?

W dalszej części tego artykułu prezentujemy godziny sesji przychodzących i wychodzących w bankach

Po przeczytaniu tego artykułu, takie zagadnienia jak system płatniczy Elixir, sesje przychodzące i wychodzące oraz inne tematy związane z realizacją międzybankowych transferów gotówki w polskich złotych, nie powinny być dla Ciebie zagadką.

Zamiast standardowego podsumowania, na koniec przygotowałem dla Ciebie kilka ciekawych statystyk (można je też znaleźć na stronie Krajowej Izby Rozliczeniowej). Pozwolą one Ci jeszcze lepiej zrozumieć zagadnienie związane z Systemem oraz dadzą lepszy ogląd na skalę jego wykorzystania.

• Transakcje uznaniowe: w marcu 2020 roku rozliczono ponad 172 miliony takich transakcji (172 317 696), na co złożyły się polecenia przelewu - 163 miliony transakcji (163 850 788) oraz 8 milionów wpłat gotówkowych (8 345 804). Łączna wartość tych transakcji wyniosła 508 589 tysięcy milionów złotych (508 589 000).
• Dla porównania, 10 lat wcześniej czyli w marcu 2010 rozliczono 116 milionów transakcji uznaniowych (116 962 720), na co złożyły się polecenia przelewu - 94 miliony transakcji (94 732 143) oraz 22 miliony wpłat gotówkowych (21 920 380). Łączna wartość transakcji wyniosła 274 948 tysięcy milionów złotych (274 948 000).
• Liczba transakcji obciążeniowych jest znacznie niższa niż transakcji uznaniowych. Najnowsze dane za czerwiec 2020 pokazują, że takich transakcji było 1 742 161 a ich kwota wyniosła 1 389.7 milionów złotych.
• W Systemie bezpośrednio uczestniczy 39 Banków (stan na czerwiec 2020).

To jednak nie są wszystkie transakcje, bo oprócz Systemu, który został opisany w tym artykule, funkcjonują też inne systemy płatności:

• SORBNET2
• TARGET2-NBP
• System EuroElixir
• System Express Elixir
• System BlueCash
• System BLIK
• System KSR

Wspomniane systemy służą do realizacji transakcji innego rodzaju, jak np. przelewy wysokokwotowe w PLN, przelewy zagraniczne, ekspresowe czy przelewy na telefon. Więcej dowiesz się o nich przeglądając materiały na naszej stronie!