Umowa o pracę dla studenta. Co ją charakteryzuje?
Zawarcie umowy o pracę tworzy między pracownikiem a pracodawcą stosunek pracy regulowany przepisami Kodeksu pracy. Oznacza to, że przysługują Ci wszystkie prawa i obowiązki związane ze statusem pracownika.
Do podstawowych praw można zaliczyć:
- prawo do wypoczynku, np. urlop wypoczynkowy oraz na żądanie;
- prawo do świadczeń związanych z ciążą i macierzyństwem, np. urlop macierzyński, urlop wychowawczy;
- prawo do przerw w pracy;
- prawo do równego traktowania w zatrudnieniu;
- okres wypowiedzenia w przypadkach określonych w Kodeksie pracy;
- ograniczenie odpowiedzialności za szkodę spowodowaną w mieniu pracodawcy (nie dotyczy szkody wyrządzonej umyślnie i wskutek rażącego niedbalstwa).
Jeśli podpiszesz umowę o pracę, możesz być spokojny o to, że pracodawca nie zwolni Cię z dnia na dzień, a wynagrodzenie otrzymasz w wysokości nie niższej niż wynosi płaca minimalna (3 010 zł w 2022 r.).
Wybierając tę podstawę zatrudnienia, pamiętaj jednak, że umowa o pracę to także szereg obowiązków.
Przede wszystkim pracę zawsze świadczysz w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę. Ten stosunek podporządkowania sprawia, że może być trudno pogodzić ją z nauką. Nawet jeśli pracujesz na część etatu, godziny Twojej pracy określa przełożony. Na uprzywilejowanej pozycji znajdują się więc studenci uczący się w trybie zaocznym lub wieczorowym, którzy w ciągu dnia są dyspozycyjni.
Pracownik jest też zobowiązany do przestrzegania wewnętrznych regulaminów, zasad BHP oraz przepisów przeciwpożarowych.
Jeśli uważasz, że Twoje prawa pracownicze są naruszane, możesz złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. To organ, który zajmuje się monitorowaniem warunków zatrudnienia. Złożenie skargi nie zamyka drogi do dochodzenia swoich praw przed sądem.
Przykład:
Przykładem naruszenia prawa pracy jest próba zastąpienia umowy o pracę zleceniem, jeżeli główne elementy obu kontraktów są tożsame.
Rodzaje umowy o pracę
Kodeks pracy przewiduje kilka rodzajów umów o pracę:
- na okres próbny;
- na czas określony;
- na czas nieokreślony.
Przepisy nie narzucają rozpoczęcia współpracy od umowy na okres próbny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca od razu podpisał z Tobą umowę na czas określony. Główna różnica między nimi dotyczy okresu wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 25 §1 k.p. suma następujących po sobie umów na czas określony nie może przekroczyć 3, a ich łączny czas trwania 33 miesięcy. Po tym czasie musisz otrzymać umowę o pracę na czas nieokreślony.
Umowa o pracę dla studenta a składki ZUS
Student na umowie o pracę podlega pełnemu oskładkowaniu.
Pracodawca ma obowiązek odprowadzić od wynagrodzenia pracownika składkę:
- zdrowotną – 9% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne;
- emerytalną – 9,76% wynagrodzenia zasadniczego;
- rentową – 6,5% wynagrodzenia zasadniczego;
- na ubezpieczenie wypadkowe – 1,67% wynagrodzenia zasadniczego;
- na Fundusz Pracy – 2,45% wynagrodzenia zasadniczego;
- na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,10% wynagrodzenia zasadniczego.
Łączne koszty pracownika, który zarabia 3 500 zł brutto to dla pracodawcy miesięczny wydatek około 4 200 zł.
Dla obowiązku pracodawcy względem organu rentowego nie ma znaczenia wiek pracownika lub fakt kontynuowania nauki.
Umowa o pracę do 26. roku życia a podatek PIT
Umowa o pracę do 26. roku życia pozwala pracownikom zatrudnionym m.in. na podstawie umowy o pracę skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego PIT. Zwolnienie obejmuje roczny przychód do kwoty 85 528 zł.
Możesz wykonywać pracę dla kilku płatników, a także jednocześnie na umowę o pracę i umowę zlecenie – limit dotyczy wszystkich Twoich przychodów w roku podatkowym.
Ulga obowiązuje od miesięcznego przychodu ok. 7 100 zł brutto (85 528 zł na 12 miesięcy).
Zatrudnienie studenta na umowę o pracę a staż zawodowy
Jednym z przywilejów pracowniczych jest uwzględnienie w stażu pracy czasu Twojej nauki.
Komentarz
Ustawodawca w art. 155 §1 k.p. zalicza do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, ukończenie:
- szkoły zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – 3 lata;
- średniej szkoły zawodowej – 5 lat;
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat;
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- szkoły policealnej – 6 lat;
- szkoły wyższej – 8 lat.
Im wyższy etap nauki ukończysz, tym większy staż zawodowy zostanie zaliczony przez pracodawcę. Wystarczy, że przepracujesz 2 lata na podstawie umowy o pracę po ukończeniu studiów, aby korzystać z urlopu wypoczynkowego w liczbie 26 dni.
Pamiętaj jednak, że do stażu pracy nie liczą się studia podyplomowe (choć studia doktoranckie już tak), a także inne formy kształcenia, np. ukończenie aplikacji prawniczej.
Czy umowa o pracę dla studenta się opłaca?
Umowa o pracę jest stabilną podstawą zatrudnienia. Zapewnia pracownikowi szereg przywilejów oraz pełny profil składek, dlatego może wydawać się szczególnie atrakcyjna. Rządowy program przewidujący zwolnienie z podatku PIT wpływa na podniesienie wynagrodzenia.
Warto jednak pamiętać, że Kodeks pracy nakłada na osobę zatrudnioną szereg ograniczeń, w tym podporządkowanie pracodawcy. Sprawia to, że umowa o pracę jest mniej elastyczna niż np. umowa zlecenie. Skorzystają z niej głównie osoby uczące się w trybie innym niż dzienny.
