Czy praca dla studenta się opłaca?
Czy warto pracować na studiach? Zdecydowanie! Praca dla studenta może przynieść wiele korzyści:
- Zarabiasz pieniądze, które możesz opłacić na mieszkanie, program studiów, albo wakacyjny wyjazd.
- Zdobywasz cenne doświadczenie, które przyda ci się już po zdobyciu tytułu zawodowego.
- To także wartościowy wpis do CV - twój przyszły pracodawca już na etapie rekrutacji będzie wiedział, że masz doświadczenie zawodowe - łatwiej znajdziesz pracę w przyszłości.
Dla osób, które stawiają pierwsze kroki, przygotowaliśmy kompleksowy poradnik, który pomoże ci w znalezieniu dobrej pracy na studiach.
- Poznasz cztery formy zatrudnienia studentów.
- Dowiesz się gdzie szukać pracy w trakcie studiów.
- Zobaczysz kilka praktycznych wskazówek, które pomogą Ci znaleźć dobrą pracę.
Jakie formy zatrudnienia masz do dyspozycji?
Obowiązujące przepisy dają pracodawcy możliwość zatrudnienia pracownika w jednej z kilku różnych form. Warto znać główne wady i zalety każdej z nich. Dzięki temu łatwiej będzie ci negocjować z pracodawcą warunki potencjalnej współpracy.
Spośród jakich form możesz wybierać?
Umowa o pracę dla studenta
Zawarcie umowy o pracę powoduje, że relacje między pracownikiem a pracodawcą określa kodeks pracy. Oznacza to, że jako osoba zatrudniona możesz liczyć na wszystkie przywileje przewidziane w ustawie, takie jak urlop, okres wypowiedzenia, zwolnienie lekarskie lub badania wstępne i okresowe.
Umowa o pracę gwarantuje też pełen pakiet składek społecznych i zdrowotnych, czyli ubezpieczenie:
- emerytalne – zapewnia wypłatę składek w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego;
- rentowe – gwarantuje świadczenie pieniężne w razie trwałej niezdolności do pracy;
- chorobowe – zapewnia świadczenie pieniężne w razie choroby pracownika;
- wypadkowe – przyznaje pracownikowi prawo do świadczenia w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
- zdrowotne – przekłada się na prawo pracownika do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej.
Wydatki, których pracownik nie widzi, ale pracodawca nadal musi je ponosić, obejmują również składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Niezależnie od formy zatrudnienia, w pracy przyda Ci się konto bankowe. Obejrzyj aktualny ranking i wybierz najlepszy rachunek dla studentów z premią.
Umowa o pracę jest wyjątkowo atrakcyjna z punktu widzenia pracownika, ale dla pracodawcy generuje wysokie obciążenia finansowe i dodatkowe obowiązki względem organu rentowego. Pracownika należy też zgłosić do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych bez względu na status studenta. W praktyce oznacza to, że w przypadku umowy o prace, wynagrodzenie może być niższe niż w przypadku innej formy zatrudnienia, choć nie jest to regułą.
Twoja umowa musi określać m.in. wymiar czasu pracy. Jeśli nadal się uczysz, nie musi być to pełny etat. Pracodawca może zgodzić się również na jego połowę lub inny ułamek.
Do 26. roku życia pracownicy są zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w danym roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Podatek jest płacony dopiero od nadwyżki tej sumy.
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie jest regulowana przez przepisy kodeksu cywilnego. To rodzaj kontraktu, który oferuje znacznie większą swobodę w ustalaniu warunków współpracy. Dla osoby wykonującej pracę zasadnicza wada zlecenia polega na braku gwarancji, które są przewidziane w umowie o pracę, np. urlopu lub okresu wypowiedzenia.
Dla zleceniodawców umowa zlecenie często bywa atrakcyjniejsza od umowy o pracę. W przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 26. roku życia, pracodawca nie musi odprowadzać za nie składek społecznych i zdrowotnych (obowiązek realizuje uczelnia). Warunkiem jest posiadanie przez pracownika statusu studenta.
Po ukończeniu 26. roku życia przez pracownika podmiot zatrudniający ma obowiązek zgłosić go do ubezpieczeń bez względu na ewentualną kontynuację nauki.
Podobnie jak przy umowie o pracę dochody do kwoty 85 528 zł w danym roku podatkowym są zwolnione z opodatkowania. W praktyce dla studentów do 26. roku życia kwota brutto na umowie zlecenie jest równa kwocie netto, która wpływa na rachunek bankowy pracownika.
Pamiętaj
W przypadku studiów dwustopniowych ubezpieczenie przez uczelnię nie ma charakteru ciągłego. W okresie między ukończeniem edukacji I. stopnia a rozpoczęciem nauki na studiach II. stopnia Twój pracodawca powinien zgłosić Cię do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. W przeciwnym razie może się okazać, że nie będziesz mógł skorzystać z bieżącej opieki lekarskiej w razie choroby.
Umowa o dzieło
Umowa o dzieło również jest rodzajem kontraktu cywilnoprawnego. W przeciwieństwie do umowy zlecenie jej przedmiotem nie jest jednak świadczenie usług w sposób ciągły, ale realizacja określonego zadania, np. stworzenia grafiki, programu.
Od umowy o dzieło pracodawca nie odprowadza żadnych składek społecznych i zdrowotnych. Z jednej więc strony wynagrodzenie pracownika jest pomniejszone jedynie o podatek PIT, z drugiej – taka umowa nie daje prawa do opieki zdrowotnej, emerytury i innych świadczeń.
W przypadku umów o dzieło nie stosuje się zwolnienia z PIT do 26. roku życia, dlatego zaliczka na podatek dochodowy powinna być odprowadzana od każdej kwoty.
Samozatrudnienie
Pamiętaj, że prowadząc własny biznes, jesteś zobligowany do odprowadzenia składek. Dotyczy to nawet tych miesięcy, w których Twój dochód był zerowy. Weź również pod uwagę, że ewentualne zwolnienie z obowiązku zapłaty składek dotyczy wyłącznie świadczeń społecznych, ale nie zdrowotnych.
Zatrudnienie pracownika w modelu B2B może okazać się atrakcyjną alternatywą dla pracodawcy, który opłaca jedynie otrzymaną fakturę. Nie musi przejmować się zgłaszaniem pracownika do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych czy opłacaniem podatku z tytułu wypłacanego wynagrodzenia.
Ważne informacje
Zanim zdecydujesz się na rejestrację własnej firmy, upewnij się, że rozumiesz różnice między poszczególnymi modelami opodatkowania, wiesz, jak opłacać składki i rozliczać się z fiskusem. W razie wątpliwości skorzystaj z helpdesku dostępnego we właściwym oddziale ZUS-u lub w urzędzie skarbowym.
Jeżeli podejmujesz pracę dla studenta, ustal ze swoim pracodawcą podstawę zatrudnienia. Pamiętaj, że zawsze możecie ją zmienić, jeżeli taka decyzja będzie korzystna. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś z umowy o pracę przeszedł na B2B lub odwrotnie. Dostosowując model współpracy, zawsze oceń podatkowe i finansowe skutki takiej zmiany.
Oferty pracy dla studentów. Gdzie możesz ich szukać?
Wiesz już, czym różnią się między sobą poszczególne formy zatrudnienia, teraz pozostaje tylko znaleźć wymarzoną pracę. Gdzie jej szukać?
Biuro karier
Zacznij od odwiedzenia biura karier na swojej uczelni. To jednostka, która zajmuje się wsparciem młodych osób w poszukiwaniu praktyk, stażu, pracy lub wolontariatu. Pracownicy biura karier mogą oferować też rozmowy doradcze, które pomogą Ci w wyborze ścieżki zawodowej albo zaplanowaniu zmian w karierze.
W biurze karier zamieszczają swoje ogłoszenia pracodawcy, którzy chętnie współpracują ze studentami. Nie powinieneś mieć więc problemów z pogodzeniem takiej pracy z nauką.
Targi pracy i spotkania z pracodawcami
Rozejrzyj się za targami pracy w twoim mieście. To specjalnie zorganizowane wydarzenia, na których spotkasz się z potencjalnymi pracodawcami, znajdziesz informacje na temat programów stażowych, a także zadasz pytania reprezentantom firm.
W trakcie targów możesz też zamienić kilka zdań z ekspertem do spraw kariery - to świetna okazja, żeby skonsultować swoje CV lub skonfrontować swój pomysł na rozwój zawodowy.
Reprezentantów firm możesz spotkać również na swojej uczelni. Osoby są zapraszane na gościnne wykłady lub do przeprowadzenia tematycznych prezentacji w trakcie imprez organizowanych przez organizacje studenckie. Wykorzystaj tę okazję, aby dowiedzieć się o szansach na rozwój zawodowy dla młodych osób.
Prace weekendowe
Prace weekendowe sprawdzą się przede wszystkim w przypadku studentów dziennych. Jakich zajęć możesz poszukać?
Restauracje chętnie zatrudniają młode osoby na stanowisko kelnera lub w charakterze pomocy kuchennej. Oprócz stałego wynagrodzenia możesz również liczyć na napiwki od klientów.
Pracy możesz szukać w sklepach stacjonarnych. Zwłaszcza duże sieci, które mają swoje oddziały w galeriach handlowych, chętnie zatrudniają sprzedawców na całość lub część etatu.
Jako student możesz udzielać korepetycji młodszym uczniom, np. w zakresie przygotowania do egzaminu gimnazjalnego, matury albo egzaminu językowego. W tej branży powodzenie zależy przede wszystkim od poziomu Twojej wiedzy oraz tego, czy potrafisz przekazać ją w przystępny sposób.
Jest raczej mało prawdopodobne, że w przypadku korepetycji podpiszesz umowę o dzieło lub zlecenie. Do kwoty dochodu równej połowie minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku to 1505 zł brutto miesięcznie) możesz prowadzić działalność nierejestrowaną. Jeśli przekroczysz ten próg, będziesz musiał założyć firmę, aby nadal działać zgodnie z prawem.
Freelancing
Działanie jako „wolny strzelec” zakłada, że samodzielnie poszukujesz klientów na rynku. Najpierw jednak zastanów się, jakie usługi możesz oferować. Obecnie w związku z rosnącą popularnością pracy z domu dużym powodzeniem cieszą się zlecenia związane z szeroko pojętą branżą IT oraz marketingiem.
Pomyśl nad dorabianiem jako:
- grafik;
- copywriter;
- wirtualna pomoc biurowa;
- początkujący programista;
- asystent przy sporządzaniu prostych projektów architektonicznych;
- tłumacz języka obcego;
- wsparcie call center.
To, gdzie warto szukać pracy, zależy przede wszystkim od Twojego wykształcenia, zainteresowań i talentów. Nie wszyscy klienci będą wymagali od Ciebie wystawiania faktur. Część firm może zatrudnić Cię na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Freelancing znacznie łatwiej pogodzić ze studiami dziennymi, ponieważ często rozliczasz się z efektu swojej pracy, a nie czasu, jaki na nią poświęcasz.
Gdzie szukać pracy jako freelancer?
W Internecie nie brakuje platform, które oferują możliwość szukania zdalnej pracy lub dorywczych zleceń Sprawdź takie serwisy jak:
- useme.com
- rocketjobs.pl
- oferia.pl
- freelancer.pl
- goodcontent.pl
- tematyczne grupy na Facebooku
Praca dorywcza
Dorywcze prace dla studenta są wykonywane w określone dni i godziny na podstawie jednorazowych umów o dzieło. Z definicji nie zakładają ciągłości współpracy. Czasami jednak możesz trafić na atrakcyjną ofertę, która pozwoli Ci zarobić atrakcyjne pieniądze niewielkim nakładem pracy.
Gdzie szukać pracy dorywczej?
Oferty pracy dorywczej znajdziesz na popularnych serwisach ogłoszeniowych:
- olx.pl,
- pl.jooble.com,
- sprawdź lokalne grupy na Facebooku,
- możesz również podpytać znajomych na twojej uczelni.
Przykłady prac dorywczych:
- lekkie prace rozładunkowe lub załadunkowe;
- obsługa festiwali i koncertów;
- wykładanie towaru na półki sklepowe.
Jeśli planujesz dorabiać w sektorze związanym z żywnością, możesz potrzebować aktualnej książeczki zdrowia na potrzeby sanitarno-epidemiologiczne, zwanej też książeczką sanepidowską. W celu jej wyrobienia powinieneś odwiedzić Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną i przez 3 kolejne dni pozostawiać materiał do badań. Książeczkę musi jeszcze podpisać lekarz medycyny pracy
Wskazówki dla studentów, którzy szukają pracy
Uważaj na oszustwa
Twoją czujność powinna wzmóc sytuacja, kiedy ktoś obiecuje przysłowiowe złote góry. Przykładowo, Instagram nie jest dobrym miejscem do szukania pracy. Reklamy, na które możesz tam trafić - oferty szybkiego zarobku w krótkim czasie (nawet kilka tysięcy złotych dziennie), nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością. Pracy szukaj w sprawdzonych źródłach, na uczelni lub za pośrednictwem znanych portali ogłoszeniowych.
Uważaj także na obietnice domorosłych marketingowców, którzy obiecują nienaturalnie wysokie zarobki za publikacje filmów na YouTube, czy klikanie w banery reklamowe. Oczywiście, są to źródła, które mogą przynieść dodatkowy przychód, jednak osiągnięcie pięciocyfrowych czy sześciocyfrowych dochodów, zwykle wymaga wielu lat doświadczenia oraz odrobiny szczęścia.
Nie kieruj się wyłącznie wysokością wynagrodzenia
Choć wynagrodzenie jest jednym z najważniejszych czynników w kontekście podejmowanej przez ciebie pracy, nie powinno być jedynym elementem, na podstawie którego podejmujesz decyzję.
Niezwykle istotne jest, aby praca, której się podejmujesz, odpowiadała twoim zainteresowaniom. W dłuższym horyzoncie czasowym możesz osiągnąć znacznie lepsze efekty, jeśli zaczniesz się rozwijać w kierunku, który rzeczywiście cię ciekawi. Twojego przyszłego pracodawcę dopytaj o możliwości rozwoju oraz szanse na twojej ścieżce kariery. Już przy pierwszym kontakcie z pracodawcą pokażesz swoje zainteresowanie, co zadziała na twoją korzyść.
Od pierwszych dni zacznij budować sieć kontaktów
Tym, czego nie docenia wielu młodych ludzi, jest budowanie kontaktów, już na samym początku rozwoju zawodowego. Zadbaj o dobre relacje ze swoim przełożonym i nie bój się poznawać ludzi w twojej nowej firmie.
Nawet jeśli początki będą trudne, to po czasie z całą pewnością poczujesz się pewniej, a pozyskane w ten sposób znajomości będą miały dużą wartość za kilka lub nawet kilkanaście lat.
Bonus: zatrudnienie studenta z Ukrainy
Studenci z Ukrainy, którzy podjęli naukę na polskiej uczelni, mogą rozpocząć pracę na takich samych zasadach, jak obywatele Polski. Na mocy art. 144 Ustawy o cudzoziemcach przysługuje im zezwolenie na pobyt czasowy, więc nie można wymagać od nich zezwolenia na pracę.
Pracodawca, któremu pracownik nie okazał certyfikatu rezydencji, ma jednak obowiązek pobrać od wynagrodzenia zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 20% przychodu.
Jeżeli pracownik przedłoży pracodawcy certyfikat rezydencji, opodatkowanie zostanie przeprowadzone przez rodzime organy skarbowe na podstawie przepisów właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W tej sytuacji pracodawca nie pobiera zryczałtowanego podatku, ale przesyła do właściwego urzędu skarbowego informację IFT-1R. Zawiera ona dane o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego na terytorium RP przez nierezydenta. Takie rozwiązanie z pewnością jest prostsze dla pracodawcy. Może też okazać się korzystniejsze dla pracownika.
Znajdź pracę dla studenta i zacznij zarabiać
Jeśli chcesz znaleźć pracę dla studenta, możliwości do wyboru jest całkiem sporo: od typowej pracy weekendowej, przez freelancing, aż po prace dorywcze. Pamiętaj, aby zawsze dokładnie przeczytać umowę, zanim ją podpiszesz.
Nie bój się negocjować z pracodawcą warunków zatrudnienia. W ten sposób zdobywasz pierwsze, cenne doświadczenia na rynku pracy, które będą procentowały w przyszłości.
