Czym są fundusze ETF?
Skrót ETF pochodzi od określenia Exchange Traded Funds. Oznacza fundusz indeksowy notowany na giełdzie, będący rodzajem funduszu inwestycyjnego. Zadaniem funduszu indeksowego jest odzwierciedlenie zachowania innego indeksu giełdowego, np. akcji, lub określonego koszyka dóbr, jak złoto czy surowce.
Aby dobrze zrozumieć istotę ETF-ów, warto przyjrzeć się pojęciu indeksu giełdowego. Jest to syntetyczny wskaźnik, który odwzorowuje, jak dobrze radzą sobie spółki z danego sektora.
Gdyby inwestor chciał na własną rękę stworzyć np. replikę WIG20, musiałby codziennie sprawdzać notowania spółek wchodzących w skład „koszyka”, a następnie rebalansować portfel inwestycyjny, kupując i sprzedając odpowiednią liczbę każdego z papierów wartościowych. Dla osoby, która nie zajmuje się inwestowaniem zawodowo, jest to bardzo trudne.
Protoplastą ETF-ów był Index Participation Shares, który przez krótki czas funkcjonował na przełomie lat 80. i 90. XX w. w USA. Na polskiej Giełdzie Papierów Wartościowych to rozwiązanie pojawiło się dopiero w 2010 r. w postaci Lyxor ETF WIG20.
Jak działają fundusze ETF?
Zadaniem ETF-ów jest odzwierciedlanie konkretnych indeksów na tyle dokładnie, jak jest to możliwe.
W praktyce fundusze indeksowe działają na podstawie jednej z trzech głównych metod odtworzenia.
- Pełna replikacja fizyczna pozwala na odwzorowanie indeksu notowanego na giełdzie 1:1. Polega ona na tym, że fundusz nabywa do swojego portfela papiery tworzące dany indeks. Przykładami takich ETF-ów są FTSE 100 czy Euro Stoxx 50.
- Ograniczona replikacja fizyczna (tzw. sampling) – w tym wariancie fundusz inwestuje w reprezentatywną próbkę danych instrumentów finansowych. Exchange Traded Fund oparty o sampling to np. MSCI World.
- Replikacja syntetyczna – fundusz ETF posiada koszyk papierów wartościowych określony przez bank inwestycyjny i zawiera z nim umowę swapu, wymieniając stopę zwrotu koszyka referencyjnego na stopę zwrotu replikowanego indeksu. ETF oparty o replikację syntetyczną to Leveraged FTS 100.
Jeśli planujesz inwestować w ETF, zrozumienie poszczególnych metod replikacji pozwoli ci zlokalizować fundusze działające na zasadach najkorzystniejszych z Twojego punktu widzenia.
Jednostki uczestnictwa w ramach ETF są przedmiotem obrotu na giełdzie w ten sam sposób jak akcje lub inne aktywa. Możesz je kupić lub sprzedać w dowolnej chwili, korzystając z rachunku maklerskiego. Wartości ETF-ów zmieniają się w ciągu dnia w sposób dynamiczny.
Czym różni się ETF od funduszu inwestycyjnego?
Fundusze ETF są rodzajem funduszy inwestycyjnych, tak jak FIZ czy FIO. W przeciwieństwie do nich bazują jednak na inwestowaniu pasywnym. Konwencjonalne fundusze inwestycyjne w sposób aktywny realizują strategię określoną w polityce inwestycyjnej, lokując pieniądze inwestorów w określone klasy aktywów. Teoretycznie mogą wypracować lepszy wynik, niż rynek, ale zarządzanie takimi funduszami inwestycyjnymi jest kosztowne.
Fundusze ETF pobierają niskie opłaty za zarządzanie. W wielu przypadkach będzie to nawet mniej niż 0,1% w skali roku wpłaconej kwoty. W klasycznych funduszy może być to kilkanaście razy więcej. Na przykład w PKO Parasolowym FIO będzie to około 1,6 do 2%.
Zalety inwestowania w ETF-y
Wybierając jednostki funduszy ETF, możesz sporo zyskać. Do najważniejszych zalet funduszy indeksowych należy zaliczyć:
- łatwość dywersyfikacji portfela inwestycyjnego – za pomocą ETF można odwzorować zachowanie akcji na giełdach światowych;
- przejrzyste zasady funkcjonowania – każdy ETF odwzorowuje zachowanie odpowiedniego indeksu giełdowego;
- łatwy dostęp i płynność obrotu – jednostki ETF możesz kupować na każdej sesji giełdowej;
- bezpośredni zysk z inwestycji – niektóre fundusze typu ETF wypłacają inwestorom dywidendę raz lub dwa razy w roku;
- niskie koszty inwestowania – w przeciwieństwie do klasycznych funduszy inwestycyjnych w ETF-ach nie znajdziesz opłat za „wejście” i „wyjście” z inwestycji, a opłaty manipulacyjne są kilkukrotnie niższe, niż w przypadku funduszy typu FIZ lub FIO.
Wady inwestowania w ETF-y
Główną wadą inwestowania w fundusze indeksowe zagraniczne jest ryzyko walutowe [link do artykułu „W jakiej walucie trzymać oszczędności”]. Spadek wartości pieniądza, w jakim wyceniane są dane instrumenty finansowe, powoduje, że maleje wartość całego indeksu.
W przypadku ETF-ów sektorowych może pojawić się także ryzyko branżowe, które uderza we wszystkie spółki działające na określonym polu (np. towarzystwa ubezpieczeniowe albo spółki paliwowe).
Jakie rodzaje ETF-ów znajdziesz na giełdzie?
Fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie można dywersyfikować według wielu różnych kryteriów. Najprostszym podziałem jest wyróżnienie:
- funduszy według klasy aktywów – oferują ekspozycję np. na akcje, surowce lub obligacje, jak WisdomTree Physical Gold naśladujący zmiany cen złota;
- funduszy sektorowych i tematycznych – odzwierciedlają zachowanie spółek z danej branży, np. Esports ETF dla spółek gamingowych;
- funduszy geograficznych – skupiają się na określonych obszarach, np. rynki wschodzące. Takim funduszem jest iShares MSCI Emerging Markets UCITS ETF.
Jak wybierać ETF-y?
Pierwszym kryterium przy wyborze ETF powinna być klasa aktywów. Można je podzielić na akcje, obligacje i surowce.
Kolejny krok to określenie docelowego rynku. Wcale nie musisz ograniczać się do rynku polskiego i oferty GPW. Warto wziąć pod uwagę również fundusze indeksowe z giełd zagranicznych, które dają ekspozycję np. na akcje amerykańskich lub japońskich firm.
Kiedy określisz klasę aktywów oraz docelowy rynek, pora zdecydować się na obszar tematyczny, w którym chcesz inwestować. Na początku postaraj się wybrać sektor, który cię interesuje. Śledząc newsy dotyczące konkretnej branży, łatwiej będzie ci nadążyć za zmianami na rynku i podjąć decyzję o zakupie lub sprzedaży aktywa. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby inwestować w kilka różnych ETF-ów.
Koszty inwestycji w ETF-y
Istotnym kryterium pozostaje też opłata za zarządzanie. Zazwyczaj im ETF ma zebranych więcej pieniędzy, tym koszty po stronie inwestora będą niższe, ponieważ emitent może wykorzystać efekt skali. Na przykład w banku ING opłaty za zarządzanie wahają się od 0,15% do 0,6% w skali roku. Wyjątkiem jest inwestycja w RTF bazujący na indeksie WIG20short, ponieważ wynosi 2% w skali roku.
Inwestycje w ETF a podatki
Inwestorzy powinni uwzględnić także kwestie podatkowe. W przypadku funduszu, który wypłaca dywidendę, pojawia się konieczność rozliczenia podatku.
Tym zajmuje się jednak dom maklerski, od którego po prostu otrzymasz PIT. Musisz go uwzględnić w rocznej deklaracji składanej do urzędu skarbowego. Jeśli nie chcesz pamiętać o kolejnym rozliczeniu, możesz wybrać ETF typu akumulacyjnego. W tym przypadku wszystkie zyski z funduszu są automatycznie reinwestowane.
Jak planować inwestowanie z wykorzystaniem instrumentów ETF?
Rynek ETF może zostać wykorzystany zarówno do krótkotrwałego, jak i długotrwałego inwestowania, w zależności od strategii przyjętej przez inwestora.
Inwestowanie krótkoterminowe, czyli tzw. trading, polega na wykorzystaniu wahań cenowych i zakupie aktywów „w dołkach” oraz ich sprzedaży „na górkach” wykresów giełdowych. Nie jest to łatwe, ponieważ indeksy ETF nie wyróżniają się zwykle bardzo dużą dynamiką zmian cen.
Z kolei inwestycje długoterminowe uwzględniają horyzont czasowy minimum 5-letni, a często nawet 10- lub 20-letni. Historyczne dane pokazują, że z biegiem czasu indeksy zyskują na wartości, ponieważ rynki w miarę upływu lat rozwijają się, podobnie jak tworzące je spółki.
Dlaczego ETF-y są ważne dla inwestorów?
W przypadku funduszy inwestycyjnych notowanych na giełdzie pojawia się możliwość łatwej i stosunkowo taniej dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. W ten sposób możesz ograniczyć ryzyko związane z inwestowaniem oraz zwiększyć swoje zyski.
