Osoby, które ubiegają się o kredyt w banku, mogą wybierać spośród całej gamy produktów finansowych. Najprostszym podziałem zobowiązań jest podział na kredyty hipoteczne oraz gotówkowe. Te pierwsze służą sfinansowaniu zakupu nieruchomości (np. mieszkania lub domu), drugie mogą być wydatkowane na dowolny cel.

Chociaż każdy rodzaj umowy kredytowej jest regulowany przez przepisy kodeksu cywilnego, różnice między kredytem hipotecznym a gotówkowym są znaczne. Finansowanie zakupu nieruchomości trwa o wiele dłużej (nawet 25–30 lat), ale zwykle jest niżej oprocentowane. Kredyty gotówkowe z kolei są droższe, ale przeznaczasz je, na co tylko chcesz.

Zanim złożysz wniosek o udzielenie kredytu, zastanów się, czy na pewno będziesz w stanie udźwignąć zobowiązanie. Wysokość rat może z biegiem czasu ulegać zmianie. Dlatego zacznij od rzetelnej oceny stabilności swojego zatrudnienia w perspektywie nawet kilkuletniej.

Przynajmniej na razie banki nie oferują swoim klientom możliwości zdecydowania się na stałe oprocentowanie przez cały czas kredytowania. Ta opcja jest ograniczona czasowo (zwykle na 5–6 lat). Po tym czasie decydujesz, czy przechodzisz na stopy zmienne, czy zostajesz przy stałych na kolejny, kilkuletni okres. W obu przypadkach wysokość raty zostanie wyliczona ponownie.

Wyjątek stanowi finansowanie, dla którego stała stopa obejmuje cały, krótki  okres kredytowania. Taki produkt ma w ofercie np. bank Credit Agricole (kredyt jest udzielany na nie dłużej niż 5 lat).

Jeżeli chcesz ubiegać się o kredyt, rozważ jego wysokość. Nie zawsze warto wykorzystywać swoją całą zdolność kredytową nawet w sytuacji, kiedy jest wysoka. Pożycz od banku dokładnie tyle pieniędzy, ile potrzebujesz, ponieważ całą kwotę wraz z odsetkami będziesz musiał zwrócić.

Zdolność kredytowa to pojęcie używane na określenie hipotetycznych możliwości finansowych wnioskodawcy. Im jest wyższa, tym na większą kwotę kredytu możesz liczyć. Nie ma uniwersalnego wzoru na obliczenie zdolności kredytowej. Każda instytucja kieruje się indywidualnie ustalonymi kryteriami, które można podzielić na ilościowe i jakościowe.

Zdolność kredytową podniesiesz poprzez zaoferowanie bankowi zabezpieczenia, które w razie potrzeby może zostać wykorzystane do zaspokojenia wymagalnej wierzytelności. Takim zabezpieczeniem może być inny składnik majątku, którego jesteś właścicielem (lub współwłaścicielem), np. mieszkanie po dziadkach czy współwłasność działki letniskowej.

Inne sposoby na poprawę zdolności kredytowej to np. zmiana zatrudnienia na lepiej płatne, rezygnacja z części zobowiązań (np. abonamentu VOD) albo szybsza spłata posiadanych już kredytów.

Obecnie ze względu na utrzymującą się na względnie wysokim poziomie inflację oraz politykę realizowaną przez KNF (zwłaszcza rekomendację S) zdolności kredytowe klientów banków oceniane są niżej niż jeszcze rok–dwa lata wcześniej. Jeżeli zależy ci na wysokiej kwocie kredytu, możesz rozważyć wstrzymanie się ze złożeniem wniosku jeszcze przez kilka miesięcy i ocenić w tym czasie, czy sytuacja na rynku uległa poprawie.

Z drugiej strony pamiętaj, że rynek mieszkaniowy nie stoi w miejscu. Ceny nieruchomości powoli zaczynają spadać i jeżeli masz na oku mieszkanie, które będzie dla ciebie idealne nie czekaj, aż oferta zniknie.

Kiedy już zbierzesz niezbędne dokumenty potwierdzające twoją zdolność kredytową, pozostaje złożyć wniosek kredytowy. Zawsze możesz to zrobić w formie papierowej, a w wielu bankach również elektronicznie.

Taki dokument najczęściej składa się z kilku sekcji, które uwzględniają twoje dane, podstawowe informacje dotyczące kredytu (kwota oraz okres kredytowania), listę ewentualnych zabezpieczeń, a także szereg oświadczeń (głównie RODO i AML).

Po złożeniu wniosku wraz z dokumentacją musisz zaczekać na wydanie decyzji przez bank. Ten etap może trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni w zależności od liczby aktualnie procesowanych w banku spraw.

Oceną dokumentacji zajmują się analitycy bankowi. W razie wątpliwości co do zgodności lub prawdziwości informacji możesz otrzymać wezwanie z prośbą o korektę danych. Taką niezgodnością może być np. brak pieczątki pracodawcy na zaświadczeniu o zarobkach. Aby procedura kredytowa przebiegła sprawnie, warto zwracać uwagę na szczegóły.

Banki dzielą swoje decyzje kredytowe na wstępne i ostateczne. Teoretycznie kwoty kredytu w obu decyzjach powinny być takie same. Może się jednak zdarzyć (tak było np. w okresie, kiedy w życie wchodziła rekomendacja S), że decyzja ostateczna będzie opiewać na kwotę o kilka lub nawet kilkanaście tysięcy mniejszą niż w decyzji początkowej. Zadbaj, aby mieć w pogotowiu zapas gotówki, który być może będziesz musiał dołożyć do inwestycji.

Na koszt kredytu składa się nie tylko kwota samego zobowiązania oraz odsetki. Banki mogą doliczać różnego rodzaju opłaty dodatkowe. Zwykle będzie to prowizja za obsługę wniosku kredytowego oraz ubezpieczenie.

Ubezpieczeń może być kilka – m.in. na życie, nieruchomości, od utraty pracy, od niskiego wkładu własnego, pomostowe. Sprawdź, która polisa rzeczywiście jest niezbędna i czy masz możliwość przedłożenia umowy ubezpieczenia zawartej samodzielnie. Być może uda ci się znaleźć bardziej opłacalne warunki niż te, oferowane przez bank.

Każdy kredyt masz prawo spłacić wcześniej. Pamiętaj, że cała kwota przeznaczona na nadpłatę jest automatycznie zaliczana w pierwszej kolejności na wymagalne odsetki, a następnie na kapitał.

Aby zaoszczędzić, wykonuj nadpłatę zawsze w dzień, w którym pobierana jest rata (po jej pobraniu). Dzięki temu wymagalne odsetki od kolejnej raty jeszcze nie przyrosną, a Ty spłacisz wyłącznie część kapitału.

Banki oferują dwa schematy spłaty rat – równe oraz malejące. W pierwszym przypadku łączne koszty kredytu będą wyższe, ale całkowita wysokość raty (kapitałowo-odsetkowa) niższa w pierwszym okresie spłaty.

Z kolei przy ratach malejących całkowite koszty kredytu są niższe, ale rata na początku będzie wyższa. Kredyt hipoteczny dla młodych łatwiej będzie ci otrzymać przy ratach równych, choć jest to mniej opłacalne rozwiązanie.

Na zakończenie mamy dla ciebie niespodziankę, o której raczej nie usłyszysz od pracownika banku.

Oczywiście nie możesz na takiej podstawie żądać zwrotu odsetek, ale części prowizji lub ubezpieczenia uiszczonego z góry jak najbardziej tak. W praktyce może to być kwota nawet kilku tysięcy złotych.

Aby ubiegać się o wyrównanie, wystarczy, że złożysz w dowolnym oddziale banku pismo zawierające żądanie zwrotu kosztów. Aby wzmocnić argumentację, możesz powołać się na orzecznictwo TSUE oraz odpowiednie przepisy ustawy o kredycie hipotecznym albo ustawy o kredycie konsumenckim, w zależności od tego, o jaki kredyt chodzi.

W razie wątpliwości zleć sporządzenia takiego pisma prawnikowi.

Spójrz na kredyt nie jak na przykrą konieczność lub uciążliwość, ale możliwość nabycia do majątku rodzinnego składnika, na który z własnych oszczędności nie mógłbyś sobie pozwolić.

Zobowiązanie zaciągnięte na rozsądnych warunkach i regularnie spłacane (a tym bardziej nadpłacane) może okazać się doskonałą inwestycją w przyszłość. Jeśli nie chcesz na własną rękę analizować ofert poszczególnych banków, skorzystaj z pomocy doradcy kredytowego. Pamiętaj, że za taką poradę nie płacisz – wynagrodzenie doradcy jest regulowane przez bank, w którym zaciągasz kredyt.