Jednoosobowa działalność gospodarcza bez tajemnic

Decydując się na założenie działalności gospodarczej w Polsce, należy wybrać jedną z dostępnych form organizacyjno-prawnych. Obok spółek osobowych i kapitałowych prawa handlowego dostępną formą – często wybieraną przez osoby zaczynające swoją przygodę z biznesem – jest jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG).

Zasadniczą zaletą prowadzenia JDG jest pełna kontrola wszystkich procesów w przedsiębiorstwie i całkowita swoboda podejmowania decyzji biznesowych, jak i określania kierunku rozwoju firmy. Jako indywidualny przedsiębiorca samodzielnie decydujesz o tym, z kim nawiązujesz współpracę, kiedy i w jaki sposób wykonujesz swoją działalność lub na co przeznaczasz firmowe pieniądze. Nie ma tutaj konieczności współpracy z innymi partnerami czy organami spółki.

Kolejną zaletą jest minimum formalności oraz darmowa rejestracja JDG. Firmę jednoosobową zakładasz, składając jeden formularz (CEIDG-1). Wypełnisz go w pełni online. Niezbędne informacje są automatycznie przesyłane do urzędu skarbowego oraz ZUS-u. Firma jest wpisywana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

W przeciwieństwie do spółki prawa handlowego JDG łatwo zarejestrujesz lub zawiesisz z dnia na dzień.

Indywidualni przedsiębiorcy mogą prowadzić też księgowość uproszczoną, z którą wiele osób radzi sobie samodzielnie. W zależności od formy opodatkowania będzie to:

• podatkowa księga przychodów i rozchodów – dla skali podatkowej oraz podatku liniowego;
• ewidencja przychodów – dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Obowiązek przejścia na pełną księgowość pojawi się dopiero z momentem, kiedy przychody firmy przekroczą równowartość 2 milionów euro. Oczywiście możesz wybrać księgi rachunkowe również dobrowolnie, ale ze względu na stopień skomplikowania zalecamy wtedy korzystanie z profesjonalnej obsługi rachunkowej.

Nieoczywistą zaletą JDG jest możliwość swobodnego zarządzania majątkiem firmowym. Jeżeli prowadzisz np. spółkę z o.o., nie możesz tak po prostu wypłacić zysku osoby prawnej, ponieważ każde przesunięcie kapitałowe musi mieć podstawę prawną (np. zwrot udzielonej pożyczki, wypłata dywidendy czy wynagrodzenie za świadczenie usług niepieniężnych). W przedsiębiorstwie jednoosobowym firma i jej majątek to ty sam.

Pomimo wielu zalet działalność jednoosobowa ma również wady. Brak odrębności podmiotowej indywidualnego biznesu powoduje, że za zobowiązania zaciągnięte w związku z jego prowadzeniem odpowiada przedsiębiorca osobiście, całym swoim majątkiem i bez ograniczeń. Jeżeli prowadzisz ryzykowną działalność, lepszym wyborem może być np. spółka z o.o.

Brak wyraźnego rozdzielenia majątku prywatnego i firmowego powoduje, że warto zwracać uwagę, skąd pochodzą wydawane pieniądze, aby w pewnym momencie po prostu ich nie zabrakło.

Wielu przedsiębiorców niepokoją też stale rosnące składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Obecnie minimalna kwota, jaką musisz przeznaczyć na ten cel, to ok. 2 tys. zł miesięcznie, chyba że korzystasz z systemu ulg i zwolnień. W takiej sytuacji przez pierwsze 6 miesięcy będziesz płacić wyłącznie składkę zdrowotną, a przez kolejne 24 miesiące – zdrowotną i pomniejszoną społeczną.

Jeżeli twój pomysł na biznes dopiero się kształtuje, rozważ prowadzenie działalności nierejestrowanej. Jest ona wprawdzie ograniczona niskim progiem przychodów (od 1 lipca 2023 r. to 1 800 zł), ale pozwala korzystać z szeregu przywilejów:

• nie rejestrujesz firmy w CEIDG i nie zgłaszasz jej do ZUS-u oraz GUS;
• nie płacisz składek na ZUS;
• prowadzisz wyłącznie uproszczoną ewidencję sprzedaży i nie odprowadzasz zaliczek na podatek dochodowy.

W Polsce obowiązuje zasada swobody działalności gospodarczej. Oznacza to, że firmę o praktycznie dowolnym profilu może zarejestrować każda osoba, które spełnia wymagania określone przepisami. Niektóre branże podlegają jednak reglamentacji – aby prowadzić biznes o wybranym PKD, będziesz musiał uzyskać wpis do działalności regulowanej, licencję, zezwolenie lub koncesję.

• Wpis do rejestru działalności regulowanej dotyczy m.in. usług detektywistycznych, indywidualnej praktyki lekarskiej lub pielęgniarskiej, organizowania imprez turystycznych oraz prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców.
• Zezwolenia wymaga m.in. detaliczna lub hurtowa sprzedaż alkoholu, prowadzenie apteki lub hurtowni farmaceutycznej czy nabywanie towarów akcyzowych.
• Koncesja jest wymagana m.in. dla prowadzenia kasyna, ochrony osób i mienia lub rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych.

Licencja to po prostu konieczność uzyskania odpowiednich uprawnień. Wymaga jej podjęcie zawodu np. architekta, adwokata lub radcy prawnego.

Jako przedsiębiorca możesz być też zobowiązany do nabycia kasy fiskalnej. Jest ona obowiązkowa w sytuacji, kiedy sprzedajesz swoje towary lub usługi osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, a obroty z tego tytułu przekraczają 20 tys. zł rocznie. Niezależnie od obrotu na kasie trzeba ewidencjonować m.in. sprzedaż części do silników spalinowych, wyrobów tytoniowych, a także usługi przewozu osób, fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne. Przedsiębiorcy, którzy współpracują wyłącznie z innymi firmami, nie muszą mieć kasy fiskalnej, ponieważ wystawiają faktury, a nie paragony.

W odróżnieniu od spółek prawa handlowego indywidualny przedsiębiorca nie ma obowiązku zakładania konta firmowego. Do obsługi JDG możesz więc wykorzystywać rachunek ROR.

Założenie konta firmowego pozwoli ci zachować odrębność między finansami domowymi a tymi związanymi z biznesem. Pamiętaj, że bank może wymagać od ciebie pieczątki firmowej, dlatego warto zadbać o nią z wyprzedzeniem.

Prowadzenie działalności nierozerwalnie wiąże się z zapłatą podatków. Obecnie przedsiębiorcy mogą wybrać jeden z trzech modeli opodatkowania.

Najprostszym rozwiązaniem jest skala podatkowa (ze stawkami 12% i 32%). Dla osób, które liczą na wysoki przychód, lepszym rozwiązaniem będzie podatek liniowy (stawka 19%). Z kolei firmy o bardzo niskich kosztach mogą postawić na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (brak kosztów uzyskania przychodu, ale atrakcyjne stawki podatkowe).

Rejestrując działalność gospodarczą, musisz podać na formularzu adres do doręczeń. Na niego będzie przychodziła korespondencja związana z prowadzeniem firmy.

Osoby, które prowadzą biznes w jednym miejscu (np. domu, mieszkaniu lub wynajmowanym lokalu) mogą podać stały adres wykonywania działalności gospodarczej. W takiej sytuacji minister właściwy do spraw gospodarki ma prawo poprosić przedsiębiorcę o okazanie tytułu prawnego. Tytułem może być np. akt własności, umowa najmu lub użyczenia.

W przypadku freelancerów, którzy często zmieniają miejsce świadczenia usług, wystarczy podanie adresu do doręczeń. Należy wtedy zaznaczyć pole „brak stałego miejsca prowadzenia działalności”. Wtedy deklarację PIT składasz do urzędu skarbowego właściwego dla twojego aktualnego miejsca zamieszkania.