Jak legalnie nie płacić ZUS-u w 2023 roku?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) to państwowa jednostka organizacyjna, która realizuje zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczenia społeczne polegają na przyznaniu świadczeń socjalnych obywatelom danego państwa. Mają one wesprzeć ich w razie wystąpienia określonego zdarzenia (np. zajścia w ciążę, choroby lub osiągnięcia wieku emerytalnego). Przyjmują postać określonej kwoty pieniężnej, np. emerytury, renty lub zasiłku.

Z kolei ubezpieczenie zdrowotne pozwala korzystać z opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Do odprowadzania składek ZUS są zobowiązani wszyscy indywidualni przedsiębiorcy, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności oraz jej skali. O ile w początkowym okresie możliwe jest uniknięcia płacenia składki społecznej przez pierwsze 6 miesięcy poprzez skorzystanie z Ulgi na Start, o tyle później opłacanie składek ZUS jest obligatoryjne.

Opłacanie obowiązkowych składek społecznych i zdrowotnych to dla przedsiębiorców duże obciążenie, które realnie pomniejsza zyski z działalności. Aby zoptymalizować swój biznes, możesz skorzystać z szeregu rozwiązań pozwalających na uniknięcie tego ciężaru.

Założenie jednoosobowej spółki z o.o. nie powoduje, że jedyny wspólnik jest zwolniony z obowiązku zapłaty składek ZUS. Jak zwrócił uwagę Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 19 grudnia 2018 r. (sygn. III AUa 257/18): wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest traktowany jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W rezultacie płaci takie same składki jak indywidualny przedsiębiorca.

Inaczej wygląda sytuacja spółki wieloosobowej, kiedy możliwe jest zatrudnienie wspólnika np. na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie. W takiej sytuacji ubezpieczenie za udziałowców płaci spółka, a nie wspólnicy. Warto jednak zwrócić uwagę, aby podział udziałów w spółce nie miał charakteru pozornego (np. 95% kontra 5%). Jeżeli chcesz założyć spółkę z o.o., aby nie płacić ZUS-u, powinna być to spółka przynajmniej dwuosobowa.

Innym sposobem, który pozwala na uniknięcie płacenia składki zdrowotnej i społecznej, jest prowadzenie działalności nierejestrowanej. Jest to drobna działalność gospodarcza osób fizycznych zwolniona z opłacania składek ze względu na niski przychód.

Kwota, do której możesz nie płacić ZUS-u, wynosi 2700 zł brutto miesięcznie, co odpowiada 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku.

Zasadniczą wadą tego rozwiązania jest niski próg przychodów. Działalność w formie nierejestrowanej nie jest optymalnym rozwiązaniem, jeżeli zależy ci na rozwoju swojej firmy.

Obowiązek opłacania składki zdrowotnej i społecznej jest wyłączony również w sytuacji, kiedy założyłeś działalność gospodarczą za granicą lub wprawdzie prowadzisz firmę w Polsce, ale zostałeś zatrudniony w państwie należącym do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii.

Konieczność ubezpieczenia się w ZUS wówczas wygasa, ale jednocześnie musisz zgłosić się do organu zajmującego się sektorem ubezpieczeń społecznych w danym państwie.

Aby uniknąć zapłaty składek, możesz otworzyć jednoosobową działalność gospodarczą i jednocześnie pracować na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie. Jeżeli twój pracodawca płaci ci wynagrodzenie odpowiadające przynajmniej płacy minimalnej, nie masz obowiązku opłacania składek społecznych, a jedynie zdrowotne. Składki społeczne opłaca firma, która cię zatrudnia.

Możesz spodziewać się, że w umowie o pracę znajdą się postanowienia ograniczające możliwość prowadzenia działalności konkurencyjnej. W ten sposób pracodawca zabezpiecza się przed nieuczciwym działaniem ze strony przedsiębiorcy.

Pamiętaj, że optymalizację składek ZUS należy dobrze zaplanować i skorzystać z jednego spośród dostępnych mechanizmów. Jeżeli będziesz działał wbrew prawu i celowo unikał płacenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo wyciągnąć wobec ciebie konsekwencje. Obejmują one przede wszystkim możliwość dochodzenia zapłaty nieuregulowanych składek wraz z odsetkami za zaległości.

Dodatkowa opłata wynosi 100% wysokości składek, więc w rzeczywistości zapłacisz dwukrotność ubezpieczenia! ZUS ma możliwość dochodzenia należności na drodze sądowej, a także zajęcia rachunku bankowego w ramach wszczętego postępowania egzekucyjnego.

Założenie działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem odprowadzania pełnego profilu składek. Polski system ubezpieczeń społecznych wyróżnia dwie grupy opłat:

• składki na ubezpieczenie społeczne, w skład których wchodzi obligatoryjne ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne wypadkowe;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Początkujący przedsiębiorcy mają możliwość skorzystania z preferencyjnych rozwiązań takich jak:

• Ulga na Start;
• ZUS Preferencyjny;
• Mały ZUS Plus.

Ostatecznie jednak konieczność opłacania składek w pełnym wymiarze (tzw. duży ZUS) spoczywa na wszystkich przedsiębiorcach prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w Polsce. Ulgi w zakresie składek (Ulga na Start, Mały ZUS) przysługują osobom prowadzącym działalność nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy.

Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy firma spełnia warunki do skorzystania z Małego ZUS-u Plus (tzw. ZUS preferencyjny). W tym przypadku twoje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej nie mogą przekroczyć kwoty 120 tys. złotych brutto rocznie. Tak długo, jak obowiązują przepisy o ZUS preferencyjnym korzystanie z niego nie jest ograniczone czasowo.

Zarówno wysokość składki społecznej, jak i zdrowotnej jest wyliczana według konkretnych zasad:

• podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne jest określony procent minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku;
• podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest powiązana z modelem opodatkowania.

W przypadku pełnego ZUS-u sumaryczna minimalna kwota ubezpieczenia wynosi około 2 tysięcy złotych miesięcznie.

Firma bez ZUS-u pozwala ograniczyć wydatki związane z prowadzeniem działalności. Strategię unikania obowiązku płacenia składek należy jednak dobrze zaplanować.

Najprostszym rozwiązaniem jest oczywiście działalność nierejestrowana. Jeżeli zależy ci na wysokich przychodach, lepszym wyjściem będzie zarejestrowanie spółki z o.o. lub przeniesienie firmy za granicę. Są to jednak dosyć skomplikowane procesy, dlatego warto skonsultować je z kancelarią prawną oraz doradcą podatkowym.