Faktoring w praktyce - na czym polega i dla kogo jest przeznaczony?

Faktoring to usługa finansowa polegająca na wykupieniu wierzytelności wynikających z faktury w zamian za gotówkę. Stanowi on formę finansowania w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo potrzebuje pieniędzy szybciej, niż wynikałoby z terminu zapłaty.

Po analizie wypłacalności dłużnika faktor wypłaca faktorantowi zaliczkę, zwykle w wysokości 70–90% wartości faktury. Pozostała część stanowi prowizję firmy za usługę. Zobowiązanie faktoranta istnieje nadal, po prostu zostaje przejęte przez inny podmiot.

Faktoring jest formą usługi, która poprawia płynność finansową firmy. Może dotyczyć zarówno faktur z długim terminem płatności (np. 60 lub 90 dni), jak i zobowiązań niezapłaconych w terminie.

Z reguły żaden faktor nie będzie jednak zainteresowany nabyciem roszczenia przedawnionego z uwagi na trudności w jego dochodzeniu. Roszczenia związane z działalnością gospodarczą przedawniają się z upływem 3 lat od dnia wymagalności.

Uczestnicy faktoringu zawierają umowę między sobą, ale jej skutek jest odczuwalny również przez dłużnika faktoranta. Co do zasady będzie on musiał zapłacić kwotę wynikającą z faktury na rzecz faktora.

Odpowiedzialność faktoranta i faktora kształtuje się różnie w zależności od modelu usługi. W klasycznej postaci (faktoring pełny) to faktor ponosi pełne ryzyko związane z brakiem zapłaty. W przypadku faktoringu niepełnego ryzyko może powrócić do faktoranta, jeżeli nie uda się ściągnąć długu.

Temat faktoringu jest złożony, a w praktyce wyróżnia się wiele rodzajów tej usługi, ponieważ firmy faktoringowe starają się dopasować portfolio do zmieniających się potrzeb przedsiębiorców. Do najpopularniejszych modeli odkupu wierzytelności zalicza się następujące rodzaje faktoringu

Podstawowy rodzaj usługi – może wystąpić jako faktoring pełny lub niepełny (tzw. faktoring z regresem).

W pierwszym przypadku faktor przyjmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika. Po dokonaniu cesji wierzytelności faktorant może zapomnieć o istnieniu długu.

W wariancie z regresem faktor dochodzi od dłużnika wartości faktury, ale w przypadku braku zapłaty może wystąpić tytułem regresu do faktoranta o zwrot wypłaconej należności.

W przypadku faktoringu cichego dłużnik w ogóle nie dowiaduje się o sprzedaży wierzytelności, a przelewu należności dokonuje na rachunek faktoranta. Jest to rozwiązanie o tyle ryzykowne dla faktora, że nie może on samodzielnie zweryfikować istnienia wierzytelności oraz stanu niewypłacalności dłużnika. Bazuje przede wszystkim na informacjach otrzymanych od wierzyciela.

Odwrotnym rozwiązaniem do usługi w modelu cichym jest faktoring jawny, kiedy dłużnik od samego początku wie, że wierzytelność zmieniła właściciela.

Hybrydowe rozwiązanie stanowi półotwarty model usługi, kiedy dłużnik dowiaduje się o cesji dopiero z chwilą otrzymania przedsądowego wezwania do zapłaty. Jeżeli zapłaci dług w terminie, nigdy nie dowie się, że wierzyciel skorzystał ze wsparcia faktora.

Duże firmy, które regularnie handlują z podmiotami zagranicznymi, mogą sięgnąć po faktoring eksportowy. Działa on na dokładnie takiej samej zasadzie, jak usługa krajowa, z tą różnicą, że w razie niewypłacalności dłużnika faktor będzie musiał dochodzić należności na podstawie zagranicznych procedur.

Jeżeli dłużnik ma swoją siedzibę na terenie jednego z krajów należących do Unii Europejskiej, pojawia się możliwość sięgnięcia po rozwiązania wspólnotowe (np. Europejski Nakaz Zapłaty). W sytuacji, gdy dłużnik rezyduje np. w Chinach lub Stanach Zjednoczonych, dochodzenie wierzytelności będzie trudniejsze, a co za tym idzie – również droższe dla faktoranta.

Z faktoringu może skorzystać każda firma, ale nie zawsze będzie to optymalne rozwiązanie. Kiedy warto po nie sięgnąć?

Podstawową zaletą faktoringu jest poprawa płynności finansowej firmy. Dzięki wykupieniu wierzytelności otrzymuje ona środki finansowe w ciągu kilku dni i może przeznaczyć je na dalszy rozwój lub spłatę zobowiązań. Umowy faktoringowej nie należy utożsamiać z egzekucją, ponieważ każde z tych rozwiązań ma inny cel.

Często wraz z finansowaniem wierzytelności przedsiębiorca może liczyć na dodatkowe usługi, np. ubezpieczenie kredytowe, monitorowanie terminów płatności, a w ostateczności – podjęcie działań na drodze sądowej.

Ramowa umowa faktoringu z reguły przewiduje limity finansowania dla poszczególnych dłużników, więc strony nie muszą każdorazowo zawierać aneksów, a faktorant nie ponosi kosztów związanych z niewykorzystaniem maksymalnej kwoty finansowania.

Samo zawarcie kontraktu nie jest skomplikowane. Coraz częściej można się też spotkać z faktoringiem online, który pozwala na załatwienie wszelkich formalności bez wychodzenia z domu. Niekiedy faktor obok cesji wierzytelności może oczekiwać również podpisania weksla in blanco.

Firma korzystająca z faktoringu powinna liczyć się z tym, że nie wszyscy kontrahenci właściwie zrozumieją cel tej usługi. Łatwo pomylić ją z przedsiębiorstwem windykacyjnym zawodowo zajmującym się egzekucją. Nie wszystkie firmy faktoringowe chcą też współpracować z nowymi firmami, które nie mają jeszcze ustalonej pozycji na rynku, a wolumen wystawianych przez nie faktur (a więc i wynagrodzenie faktora) będą niskie.

Jeżeli dopiero założyłeś działalność gospodarczą, dostęp do faktoringu będzie utrudniony. W internecie możesz znaleźć jednak takie serwisy, jak np. Monevia, które deklarują, że współpracują również z małymi firmami:

• niezależnie od wybranej formy organizacyjno-prawnej;
• już od kilku faktur w miesiącu na niewielkie kwoty;
• bez historii kredytowej.

Faktoring pozwala na szybkie otrzymanie pieniędzy zamrożonych w fakturach. Tym, co odróżnia go od kredytu bankowego, jest brak dodatkowych obciążeń w postaci odsetek oraz prowizji za udzielenie finansowania. Oczywiście faktor pobierze swoje wynagrodzenie, ale weźmie je z pieniędzy, które są należne przedsiębiorcy – nie będzie to dodatkowa opłata.

Faktury z odroczonym terminem płatności to zmora wielu przedsiębiorców. Jeżeli chcesz zachować płynność finansową, faktoring zobowiązaniowy może okazać się dobrym rozwiązaniem. Pamiętaj jednak o łączących się z nim kosztach i ewentualnych problemach wizerunkowych.