Do kiedy należy zapłacić podatek VAT?

Obok podatków dochodowych jednym ze zobowiązań publicznoprawnych, które generują największe przychody dla Skarbu Państwa, jest podatek VAT. Ministerstwo Finansów prognozuje, że w 2023 r. fiskus otrzyma z tego tytułu ponad 160 miliardów złotych.

Podatek VAT (ang. value-added tax), określany też jako podatek od towarów i usług lub podatek od wartości dodanej, to rodzaj zobowiązania publicznoprawnego klasyfikowanego jako podatek pośredni. W Polsce został wprowadzony w 1993 r. na mocy ustawy o VAT^[1].

Jeśli jesteś przedsiębiorcą i oferujesz swoje towary konsumentom, przenosisz ostatecznie cały VAT na nabywcę. Dlatego mówi się, że dla przedsiębiorców będących podatnikami VAT jest to podatek neutralny. Jego główną rolą jest obciążenie ostatniego ogniwa, którym z reguły będzie konsument.

Podobnie jak w przypadku podatku dochodowego, również na gruncie VAT wyróżnia się terminy płatności zobowiązania, których przekroczenie rodzi określone konsekwencje prawne.

Terminy płatności VAT są uzależnione od tego, czy podatnik wybrał rozliczanie się z fiskusem co miesiąc czy co kwartał.

Należy pamiętać, że zasadą jest rozliczanie miesięczne. Opodatkowanie co kwartał mogą wybrać wyłącznie tzw. mali podatnicy, czyli przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży nie przekroczyła w ubiegłym roku 2 milionów euro (około 890 tysięcy złotych brutto) 

Jednocześnie z opodatkowania kwartalnego nie skorzystają mali podatnicy, którzy spełniają przynajmniej jeden z poniższych warunków:

• są czynnymi podatnikami VAT krócej niż 12 miesięcy;
• w ciągu ostatniego roku dokonali dostawy towarów wrażliwych wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT (np. paliwa, wyroby stalowe), a kwota transakcji w którymkolwiek miesiącu przekroczyła 50 tysięcy złotych netto;
• w danym kwartale dokonali rozliczenia kwoty z tytułu importu według zasad wskazanych w ustawie;
• nie stwarzają możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu wykonywania działalności gospodarczej.

Jeżeli dopiero założyłeś działalność gospodarczą jako podatnik VAT czynny lub planujesz to zrobić, będziesz musiał zapłacić VAT co miesiąc przynajmniej w pierwszym roku prowadzenia biznesu.

W zależności od tego, czy rozliczasz VAT kwartalnie czy miesięcznie, terminy zapłaty zobowiązania oraz złożenia deklaracji będą odmienne:

• przy rozliczeniach miesięcznych VAT należy zapłacić do 25 dnia następnego miesiąca (np. za styczeń rozliczasz się do 25 lutego);
• przy rozliczeniach kwartalnych VAT należy zapłacić do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale (np. za pierwszy kwartał deklarację składasz do 25 kwietnia).

Jeżeli termin złożenia deklaracji przypada na sobotę, niedzielę lub dzień świąteczny, automatycznie ulega przesunięciu na najbliższy dzień roboczy.

Zapłata kwoty podatku VAT na czas jest bardzo ważna, ponieważ za zwłokę grożą dotkliwe kary finansowe. Przede wszystkim każdy dzień opóźnienia skutkuje naliczaniem odsetek. Zgodnie z art. 56 ordynacji podatkowej^[2] stawka odsetek za zwłokę jest równa 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego powiększonej o 2%. Począwszy od 4 października 2023 r., jest to 14,5%. Urząd Skarbowy może zredukować odsetki o połowę, pod warunkiem że podatnik:

• złoży korektę deklaracji nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu złożenia zeznania podatkowego;
• uiści kwotę zobowiązania w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty.

Aby obliczyć wartość podatku VAT do zapłaty, potrzebujesz wszystkich swoich faktur VAT z danego okresu rozliczeniowego (miesiąca lub kwartału). Wartość netto na każdej fakturze pomnóż przez stawkę VAT, a następnie zsumuj otrzymane wartości. Końcowy wynik podaj w deklaracji podatkowej. Wiele programów księgowych robi podsumowania automatycznie.

W Polsce bazową stawką VAT jest 23%, ale ustawa o VAT przewiduje również szereg stawek obniżonych:

• 8% – np. roboty budowlane i usługi remontowe;
• 5% - książki i czasopisma;
• 0% – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów i eksport.

Oprócz stawki zerowej ustawodawca przewiduje również zwolnienie z podatku VAT. Pamiętaj, że rozliczając się stawką zerową, nadal musisz składać deklaracje.

Podatnicy VAT mogą składać różnego rodzaju deklaracje, których wybór nie zawsze będzie prosty.

Zakładając działalność gospodarczą, pamiętaj, aby monitorować ważne terminy podatkowe. Dzięki temu unikniesz kłopotów w razie kontroli urzędu skarbowego.