Emitent

Pojęcie emitenta może odnosić się do dwóch rodzajów podmiotów. Rzadziej tego określenia używa się w odniesieniu do banku centralnego, który jako jedyny ma uprawnienie do wprowadzania na rynek pieniądza fiducjarnego (wtedy mówi się o emitencie pieniądza).

Znacznie częściej rola emitenta jest przypisywana podmiotom, które we własnym imieniu wprowadzają na rynek papiery wartościowe. Celem emisji papierów wartościowych jest pozyskanie kapitału w wyniku ich zakupu przez inwestorów.

Emitentem mogą być zarówno podmioty rynku prywatnego, jak i publicznego, w tym:

• Skarb Państwa – poprzez emisję obligacji skarbowych;
• spółki prywatne lub publiczne – poprzez emisję np. akcji lub obligacji;
• jednostki samorządowe – poprzez emisję obligacji municypalnych.

Emisję papierów wartościowych można dzielić na własną (kiedy emitent wprowadza na rynek papiery wartościowe na własną rękę) oraz obcą (kiedy emisja papierów wartościowych jest realizowana przez instytucję finansową na zlecenie emitenta).

Emisja może dotyczyć jednego lub kilku spośród różnych rodzajów papierów wartościowych. W zależności od przedmiotu emisji mówi się o:

• emitencie obligacji;
• emitencie akcji;
• emitencie krótkoterminowych papierów dłużnych.

W przypadku obligacji ich nabywca udziela emitentowi pożyczki oprocentowanej według z góry określonych reguł. Z kolei emitent zobowiązuje się wykupić obligacje w określonym terminie (od kilku miesięcy do kilkunastu lat), co dla inwestora ma stanowić gwarancję zwrotu pieniędzy wraz z zyskiem.

Obligacje można podzielić na:

• skarbowe, emitowane przez Skarb Państwa;
• korporacyjne, udostępniane przez spółki prawa prywatnego.

Emisja akcji jest przeprowadzana w przeważającej mierze przez spółki akcyjne oraz spółki komandytowo-akcyjne (a w ograniczonym zakresie również proste spółki akcyjne). W przeciwieństwie do obligacji akcje nie dają prawa do gwarantowanego zysku, ale stanowią odzwierciedlenie udziału akcjonariusza w majątku spółki. Jeśli podmiot rozwija się gospodarczo, a sprawozdanie finansowe wykazuje zysk, organy spółki mogą podjąć decyzję o wypłacie dywidendy na rzecz akcjonariuszy. Zyskiem posiadacza akcji jest nie tylko wypłata tej dywidendy, ale również wzrost wartości samych akcji, które można sprzedać.

Obok obligacji oraz akcji wyróżnia się też krótkoterminowe papiery dłużne. Polegają one na zaciągnięciu przez emitenta zobowiązania do ich wykupu według podanej wartości nominalnej w zamian za otrzymanie pieniędzy od inwestora.

Krótkoterminowe papiery dłużne służą do finansowania niektórych potrzeb przedsiębiorstwa. Mogą przybrać postać m.in. weksli własnych, bonów komercyjnych, handlowych i inwestycyjnych, ale też obligacji krótkoterminowych. Ich cechą charakterystyczną jest krótki termin wykupu – maksymalnie do 1 roku.

Prawa i obowiązki emitenta papierów wartościowych są określone w obowiązujących przepisach przez Ustawę o obrocie instrumentami finansowymi^[1], a także Ustawę o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych^[2].

Obowiązki emitenta dotyczą przede wszystkim udzielania informacji względem potencjalnych nabywców papierów wartościowych. Dokument informacyjny musi zostać zatwierdzony przez KNF.

Udostępnianie informacji odbywa się poprzez publikację raportów bieżących i okresowych. Raporty bieżące obejmują swoją treścią wszystkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na sytuację gospodarczą, majątkową lub finansową podmiotu. Może to być np. podział lub przekształcenie spółki (transakcje M&A), zmiana kapitału zakładowego lub powołanie (odwołanie) członka jednego z organów. Dzieli się je na informacje gospodarcze, korporacyjne oraz pozostałe.

Z kolei raporty okresowe mogą być kwartalne, półroczne oraz roczne. Zawierają kluczowe dla spółki informacje obejmujące dany okres (np. sprawozdanie finansowe).

Realizowanie wymagań formalnych przez emitenta wiąże się z przestrzeganiem szeregu przepisów, które nie zawsze udzielają precyzyjnej odpowiedzi na pytanie o zakres działania. Dlatego KNF na swojej stronie publikuje poradniki dotyczące m.in. tego, jak prawidłowo wypełniać obowiązki informacyjne.