Dlaczego komornik nie ma prawa zająć konta innej osoby niż dłużnik?
Powstanie zobowiązań oraz ich egzekucję regulują dwa akty prawne:
- Kodeks cywilny, w którym znajdują się normy materialnoprawne – określają one, kiedy i na jakich zasadach dochodzi do powstania, zmiany lub wygaśnięcia zobowiązania;
- Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) zawierający normy procesowe – określają, w jaki sposób należy dochodzić swoich roszczeń przed sądem, a także jak wygląda procedura egzekucyjna.
Jedną z podstawowych zasad prawa zobowiązań jest odpowiedzialność dłużnika wyłącznie za własny dług. Została ona wyrażona w art. 353 k.c. Zgodnie z nim zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić.
W praktyce ta zasada oznacza, że na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi można zająć konto bankowe dłużnika i znajdujące się na nim środki. Egzekucji nie można rozszerzyć na sfery majątkowe innych osób.
Obowiązujące przepisy przewidują wyjątki, kiedy możliwe jest egzekucja z majątku innej osoby, niż dłużnik:
- dziedziczenie długów w drodze spadkobrania;
- zawarcie umowy o przejęcie długu między osobą trzecią a dłużnikiem.
W jaki sposób komornik zajmuje konto?
Po otrzymaniu wniosku o wszczęcie egzekucji komornik przystępuje do określenia odpowiednich sposobów egzekucji, chyba że wierzyciel wskaże wprost, że ma być ona wykonana z rachunku bankowego (np. podając numer konta osoby zadłużonej).
Poszukiwanie rachunków bankowych dłużnika odbywa się z wykorzystaniem systemu OGNIVO. Pozwala on na wymianę informacji między instytucjami finansowymi a organem egzekucyjnym.
Za pośrednictwem systemu OGNIVO komornik wysyła zapytania do:
- banków komercyjnych;
- banków spółdzielczych;
- spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.
Zapytania kierowane do banków są odpłatne, ale ich koszt ostatecznie obciąży dłużnika w ramach kosztów egzekucji. Bank ma obowiązek przekazać komornikowi środki w terminie nie krótszym niż 7 dni od zajęcia konta dłużnika.
W ramach odpowiedzi na zapytanie komornik otrzymuje wszystkie dane niezbędne do przeprowadzenia egzekucji, w tym:
- informację o rachunkach dłużnika w danym banku;
- informację o wpływach na rachunki;
- imię i nazwisko oraz numer PESEL dłużnika.
Czy komornik może zająć wspólne konto bankowe?
Ustawa Prawo bankowe dopuszcza możliwość założenia jednego konta bankowego przez kilka osób (tzw. wspólne konto bankowe). Współwłaścicielami rachunku bankowego mogą być dowolne osoby fizyczne, nie muszą one być ze sobą w żadnym stopniu spokrewnione.
Zgodnie z art. 891(1) k.p.c. komornik ma prawo zająć wspólne konto bankowe. W takim przypadku czynności egzekucyjne mogą być jednak prowadzone wyłącznie do wysokości udziału przypadającego na dłużnika w rachunku stosownie do treści umowy.
Dłużnik jest obowiązany do przedłożenia komornikowi umowy o prowadzenie rachunku wspólnego w terminie tygodnia od daty zajęcia. Pozostałe udziały są wtedy zwalniane spod egzekucji. Jeżeli umowa nie określa udziałów, domniemywa się, że są one równe.
Jakie prawa ma osoba, której rachunek został zajęty przez komornika?
Aby uporać się z zajęciem komorniczym, najprościej po prostu spłacić zadłużenie. Jeżeli z powodu egzekucji komorniczej masz kłopoty finansowe, możesz złożyć do wierzyciela (nie do komornika!) wniosek o rozłożenie zadłużenia na raty lub ograniczenie egzekucji poprzez uchylenie zajęcia rachunku.
Jeżeli uważasz, że środki zostały zajęte niezasadnie, np. na podstawie wadliwego tytułu wykonawczego, złóż skargę na czynności komornika.
Aby uniknąć problemów z komornikiem, najlepiej spłacaj wszystkie zobowiązania w terminie. W razie wszczęcia egzekucji komorniczej pamiętaj, że komornika może zabrać pieniądze nie tylko z konta dłużnika, ale również z rachunku wspólnego.
