Skąd bank dowiaduje się o śmierci klienta?
Bank o śmierci klienta dowiaduje się najczęściej od członków rodziny zmarłego po okazaniu pracownikowi banku aktu zgonu wydanego przez Urząd Stanu Cywilnego. Do czasu otrzymania tej informacji instytucja prowadzi rachunek na podstawie zawartych umów bankowych.
Jak możesz ustalić, czy osoba zmarła ma w danym banku rachunek? Po uzyskaniu tytułu do spadku niezbędne jest złożenie wniosku. Mówi o tym art. 92ba ust. 1 Ustawy Prawo bankowe. Po otrzymaniu pisma bank lub SKOK weryfikują informacje w Centralnej informacji o rachunkach bankowych. Nie musisz wysyłać zapytań do każdej instytucji osobno.
Co dzieje się z kontem bankowym po śmierci klienta banku?
W przypadku śmierci właściciela konta po otrzymaniu przez bank informacji o zgonie dochodzi do rozwiązania umowy o prowadzenie rachunku bankowego w trybie art. 59a ust. 1 pkt 1 Ustawy Prawo bankowe.
Rozwiązanie obejmuje niemal wszystkie rodzaje rachunków (np. ROR lub rachunki maklerskie). Wyjątkami są:
- rachunki firmowe;
- rachunki wspólne.
Upoważnienie na wypadek śmierci właściciela konta
Zgodnie z art. 101 par. 2 Kodeksu cywilnego pełnomocnictwo wygasa najpóźniej ze śmiercią mocodawcy, chyba że co innego zastrzeżono w jego treści. Oznacza to, że osoba upoważniona nie może uzyskać dostępu do pieniędzy zgromadzonych na takim rachunku.
Traci też możliwość podglądu stanu konta oraz wykonywania innych operacji objętych pełnomocnictwem.
Czym jest dyspozycja na wypadek śmierci właściciela konta?
Od pełnomocnictwa należy odróżnić dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, która jest realizowana na podstawie art. 56 Prawa bankowego. Polega ona na złożeniu pisemnego oświadczenia, w którym posiadacz rachunku zezwala na wypłaty z konta określonej kwoty pieniężnej po swojej śmierci
Dyspozycja może dotyczyć:
- małżonka;
- wstępnych (rodziców i dziadków);
- zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków);
- rodzeństwa.
Krąg beneficjentów dyspozycji jest znacznie węższy niż w przypadku spadkobierców.
Warto pamiętać, że spadkodawca nie może rozdysponować dowolnie wysokiej kwoty. Zgodnie z art. 56 ust. 2 Prawa bankowego łączna suma wszystkich dyspozycji nie może przekroczyć 20-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku.
Zgodnie z treścią komunikatu Prezesa GUS z 19 października 2023 r. w trzecim kwartale 2023 roku kwota ta wyniosła 7 462,25 zł. Oznacza to, że maksymalna wysokość dyspozycji może sięgnąć prawie 150 tysięcy złotych.
Jak legalnie wypłacić pieniądze z banku po śmierci posiadacza konta?
Po śmierci klienta bank nie zabiera żadnych pieniędzy zgromadzonych na rachunku bankowym. Środki nie przepadają, choć uzyskanie do nich dostępu wymaga dopełnienia określonych formalności.
Przede wszystkim niezbędne jest ustalenie kręgu osób uprawnionych do spadku po zmarłym oraz przypadających im udziałów. Nie wystarczy sama informacja o śmierci posiadacza rachunku, niezbędne jest przedłożenie:
- prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku;
- notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Wypłata środków z rachunku bankowego następuje na zasadach określonych w postanowieniu sądowym lub akcie notarialnym. Jeżeli spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, zastosowanie znajdą ogólne zasady dziedziczenia ustawowego.
Ważne
Jeżeli zależy Ci na szybkim zakończeniu postępowania spadkowego, wybierz notarialne poświadczenie dziedziczenia. Ten tryb jest nieco droższy niż postępowanie sądowe i wymaga, aby między spadkobiercami nie było sporu co do przysługujących im praw.
Zaletą tego rozwiązania jest możliwość załatwienia sprawy w każdej kancelarii notarialnej i w znacznie krótszym terminie niż jest to możliwe przed sądem.
Zarządzanie pieniędzmi zgromadzonymi na koncie bankowym po śmierci właściciela rachunku jest skomplikowanym procesem, który wymaga zrozumienia przepisów prawa bankowego, ale też cywilnego – w szczególności spadkowego.
Wypłaty z konta po śmierci właściciela są nielegalne, jeżeli zostały dokonane wbrew zasadom ustawowym i mogą skutkować zarówno odpowiedzialnością odszkodowawczą, jak i sankcjami karnymi.
Kluczowe wnioski:
- Zgłoszenie śmierci właściciela konta do banku jest niezbędne, aby możliwe było legalne rozporządzanie środkami przez spadkobierców.
- Po śmierci właściciela konta bankowego większość umów o rachunek bankowy ulega rozwiązaniu. Wygasają również pełnomocnictwa do konta.
- Wypłata pieniędzy z konta osoby zmarłej jest możliwa wyłącznie na podstawie udzielonej przez niego dyspozycji lub po przeprowadzeniu postępowania spadkowego.
