Prowizja za udzielenie kredytu

Kiedy zaciągasz kredyt lub innego rodzaju zobowiązanie, jego spłata obejmuje nie tylko kwotę kapitału i odsetki, ale często również inne opłaty dodatkowe. Jedną z nich jest prowizja.

Przepisy nie zawierają definicji prowizji. Przyjmuje się, że jest to jednorazowa opłata za udzielenie finansowania (lub wykonanie innej czynności bankowej). W przypadku kredytów prowizję wyraża się procentowo i jest ona uzależniona od wysokości zobowiązania.

Prowizję należy odróżnić od marży, choć obie są znane w momencie podpisania umowy i mogą ulec zmianie. Banki posługują się tzw. siatkami marż. Według nich m.in. wzrost wkładu własnego w inwestycję może spowodować spadek naliczanej opłaty dodatkowej. Wynika to pośrednio ze spadku ryzyka kredytowego, jakie ponosi bank, decydując się na udzielenie finansowego wsparcia.

Prowizja może wystąpić również w kontekście innych usług bankowych niż kredyt, np. limitu na karcie kredytowej, kredytu obrotowego lub debetu. Banki mogą ją także naliczać za konkretne czynności, np.:

• zmianę warunków kredytowania;
• rozpatrzenie wniosku kredytowego;
• wcześniejszą spłatę kapitału;
• przewalutowanie kredytu;
• czynności upominawcze i windykacyjne.

O opłacalności danej oferty nie świadczy tylko oprocentowanie udostępnianej kwoty, ale także wysokość prowizji oraz RRSO. Dlatego przed podpisaniem umowy kredytowej zawsze należy zapoznać się ze wszystkimi jej warunkami.

W przypadku kredytu hipotecznego prowizja zwykle jest niska (od 0 do 4%), choć przy wysokości całego zobowiązania i tak będzie wynosiła kilka tysięcy złotych. Jej wartość różni się w zależności od polityki banku i podlega negocjacjom stron.

Przy kredytach gotówkowych prowizja występuje rzadziej, ale zwykle są one znacznie wyżej oprocentowane i ostatecznie cechuje je wyższe RRSO.

Prowizja od kredytu znana jest w momencie zaciągania zobowiązania. Strony mogą jednak czasami wybrać jeden z dwóch modeli spłaty dodatkowej kwoty:

• poprzez odliczenie jej od kwoty kredytu (otrzymasz mniejszą wypłatę na rachunek);
• poprzez tzw. skredytowanie, czyli rozłożenie prowizji na raty i doliczenie ich do kolejnych rat kredytowych.

Pierwsza metoda jest lepsza, jeśli dysponujesz zapasem kapitału, druga jest bardziej korzystna dla osób mających mniejszy wkład własny.

Wysokość prowizji niekiedy da się obniżyć, jeżeli bank uzna, że jego ryzyko kredytowe uległo zmniejszeniu. Może to być np. ustanowienie hipoteki na kupowanej nieruchomości, wykupienie ubezpieczenia na życie lub polisy od utraty pracy. Prowizję dodatkowo często obniża wysoka zdolność kredytowa oraz pozytywna historia kredytowa (terminowa lub wcześniejsza spłata zobowiązania).

Ustawa o kredycie konsumenckim^[1] posługuje się pojęciem pozaosetkowych kosztów kredytu, które obejmują wszystkie koszty, jakie konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki z wyłączeniem odsetek. W kosztach pozaodsetkowych mieści się prowizja, ale także składki na ubezpieczenie, marża za udzielenie kredytu i inne dodatkowe obciążenia.

Zgodnie z ustawą łączne koszty kredytu nie mogą przekroczyć całej kwoty zobowiązania, a ich wysokość to maksymalnie suma 25% kwoty pożyczonej oraz 30% całej kwoty za każdy rok trwania umowy kredytowej.

Kredytobiorca, który zdecydował się na wcześniejszą spłatę zobowiązania, może ubiegać się o proporcjonalny zwrot kosztów związanych z udzieleniem kredytu. Dotyczy to nie tylko prowizji, ale także odsetek, ubezpieczenia i innych opłat dodatkowych, które mieszczą się w pojęciu całkowitych kosztów kredytu. Na takim stanowisku^[2] stanął Rzecznik Finansowy oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Z tytułu wcześniejsze spłaty bank może zatrzymać część prowizji jako rekompensatę za krótszy okres kredytowania.