Twój Słownik Finansowy

Definicję banku wprowadza ustawa prawo bankowe. Zgodnie z jej art. 2 bank to osoba prawna utworzona na podstawie ustawy i działająca w oparciu o zezwolenia do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem powierzone środki.

Bank centralny to instytucja państwowa odpowiadająca za prowadzenie bieżącej polityki pieniężnej oraz zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu bankowego. Bywa określana również jako „bank banków” lub „pożyczkodawca ostatniej szansy” (ang. lender of last resort).

Bankomat (ang. Automated Teller Machine, ATM) to urządzenie samoobsługowe, przeznaczone przede wszystkim do wypłaty gotówki. Bardziej zaawansowane modele pozwalają realizować również szereg innych operacji.

Deflacja to spadek przeciętnego poziomu cen w gospodarce, który prowadzi do stopniowego wzrostu siły nabywczej pieniądza. Powszechnie przyjmuje się, że deflacja stanowi przeciwieństwo inflacji.

Denominacja polega na przeprowadzeniu zmiany systemu walutowego w państwie. Oznacza to zastąpienie znaków pieniężnych (bilonów i banknotów) o wysokich nominałach nowymi znakami o nominałach niższych. Zjawisko to nie pociąga za sobą zmiany kursu waluty.

Dochód narodowy (ang. Gross National Income) to miara produkcji wytworzonej w danym czasie (zwykle w skali roku) za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca użycia tych czynników (zarówno na terytorium kraju, jak i poza jego granicami).

Definicja inflacji określa ją jako systematyczny i globalny wzrost cen towarów i usług w gospodarce w stosunku do poprzedniego roku. Nie chodzi zatem o wzrost jednorazowy ani o lokalne wahania cenowe. Wskutek zwiększenia cen następuje spadek wartości pieniądza fiducjarnego.

Kredyt bankowy to jeden z rodzajów finansowania inwestycji. Może go udzielać wyłącznie bank, a treść umowy kredytowej – w odróżnieniu np. od umowy pożyczki – jest silnie sformalizowana. Kwestie związane z udzielaniem kredytów reguluje Ustawa Prawo bankowe.

Pieniądz jest niezbędny do sprawnego funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej i pozwala na płynną regulację wartości dóbr i usług. Mianem pieniądza określa się powszechnie akceptowany towar (środek płatniczy), który pozwala na kupowanie różnego rodzaju dóbr i usług.

Pieniądz fiducjarny, określany też jako waluta fiat (ang. fiat money od łac. fides - wiara), to pieniądze, które nie mają pokrycia w żadnych dobrach materialnych takich jak np. złoto. Wprowadzają je do obrotu władze danego państwa.

Produkt Krajowy Brutto (PKB lub GDP, ang. Gross Domestic Product) to wskaźnik określający efekty pracy społeczeństwa danego kraju w określonej jednostce czasu, najczęściej 1 roku lub kwartału.

Produkt Narodowy Brutto (PNB, ang. Gross National Product, GNP) określa sumaryczną wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym okresie przez wszystkie czynniki produkcji w ujęciu narodowym.

Przepisy nie zawierają definicji prowizji. Przyjmuje się, że jest to jednorazowa opłata za udzielenie finansowania (lub wykonanie innej czynności bankowej). W przypadku kredytów prowizję wyraża się procentowo i jest ona uzależniona od wysokości zobowiązania.

WIBID (ang. Warsaw Interbank Offered Bid Rate) to stopa procentowa w obrocie międzybankowym, jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt. WIBID wpływa na wysokość odsetek pozyskiwanych m.in. z lokat terminowych i kont oszczędnościowych.

WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) określa oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Wskaźnik ten jest wykorzystywany do wyliczania całkowitej kwoty spłaty pożyczek, które banki udzielają sobie wzajemnie.