Skrytka a prawo bankowe
Udostępnianie skrytek bankowych jest jedną z czynności realizowanych przez banki. Wspomina o tym Ustawa prawo bankowe w art. 5 ust. 2 pkt. 6, wymieniając jako czynność bankową przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych.
Zgodnie z art. 109 ustawy Prawo bankowe, ogólne warunki umowy oraz szczegółowy regulamin korzystania ze skrytki powinny być uchwalone przez bank, który oferuje taką usługę.
Do czego służy skrytka w banku?
Skrytka w banku służy do przechowywania przedmiotów, które chcesz zabezpieczyć przed złodziejami lub ukryć na czas swojej nieobecności. Może to być gotówka, lub papiery wartościowe, ale także dzieła sztuki, luksusowe zegarki lub inne przedmioty kolekcjonerskie.
Na pewno zaletą takiego rozwiązania jest bezpieczeństwo. Jednak czy skrytka bankowa jest najlepszą metodą na zabezpieczenie wartościowych przedmiotów? Przyjrzyjmy się wadom i zaletom tego rozwiązania.
Zalety i wady skrytek bankowych
- Plusem takiego rozwiązania jest podwójny zamek chroniący skrytkę. Zawsze będą do niego 2 klucze, z których jeden posiada deponent (osoba składająca przedmioty), drugi natomiast znajduje się u depozytariusza (banku). Depozytariusz nie ma dostępu do kopii klucza deponenta, co w praktyce oznacza, że do otwarcia skrytki bankowej niezbędna jest obecność obu osób.
- Zaletą skrytek depozytowych jest również to, że bezpośrednio korzystają one z całego arsenału bankowych zabezpieczeń – monitoringu, wykwalifikowanej ochrony, wzmocnionych drzwi skarbcowych. Taki standard ochrony trudno zapewnić w domu na własną rękę.
- Kolejnym plusem jest elastyczność. Deponent ma zwykle wybór, na jaki czas chce oddać przedmioty na przechowanie. Może być to zaledwie kilka dni (np. w trakcie wyjazdu służbowego), nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby strony zawarły kontrakt na czas nieoznaczony. Wtedy czynsz płacony jest po prostu cyklicznie, np. raz w miesiącu.
- Ciekawym rozwiązaniem jest możliwość wynajmu skrytki depozytowej przez więcej niż jedną osobę, np. małżeństwo czy wspólników spółki. W takiej sytuacji każda osoba uprawniona otrzymuje osobny klucz i może otworzyć skrytkę bez wiedzy i zgody pozostałych.
- Jeśli natomiast chodzi o minusy, to zasadniczą wadą skrytki depozytowej banku jest konieczność pilnowania klucza przez deponenta. W przypadku jego zgubienia ponosi on wszystkie koszty związane z otwarciem sejfu. Co więcej, awaryjne otwieranie może przeprowadzić wyłącznie firma współpracująca z daną instytucją. Wydatki obejmują zarówno koszt zamka do skrytki depozytowej, jak i wymiany całej kasety. Cena certyfikowanego sejfu to nawet kilka tysięcy złotych.
- Odrębną kwestią jest koszt skrytki bankowej. W zależności od rozmiaru i standardów ochrony może on wynosić od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych rocznie.
Należy wiedzieć, że każda instytucja oferująca usługę skrytki wprowadza w umowie klauzulę określającą maksymalną wysokość odszkodowania, jaka zostanie wypłacona w razie uszkodzenia lub utraty przechowywanych przedmiotów. Klauzula zwykle ma charakter ogólny, ponieważ bank nie wie (i nie może wiedzieć), ile tak naprawdę warty jest depozyt. Dlatego nie zawsze wypłata będzie pokrywała całą szkodę. Jeżeli zależy Ci na uzyskaniu pełnej rekompensaty, powinieneś rozważyć ubezpieczenie depozytu na własną rękę.
Czego nie można trzymać w skrytce depozytowej?
Umieszczając przedmioty w sejfie, określasz kategorię i szacunkową wartość zdeponowanych przedmiotów. Pracownik banku nie może asystować Ci podczas deponowania składników majątku – w pomieszczeniu powinieneś przebywać wtedy sam.
Regulaminy poszczególnych instytucji zabraniają trzymania w skrytce bankowej niektórych przedmiotów.
Dla przykładu bank PKO BP nie pozwala na umieszczanie w sejfie:
- mienia pochodzącego z czynu zabronionego (np. kradzieży lub oszustwa finansowego);
- broni;
- substancji radioaktywnych, wybuchowych i toksycznych;
- narkotyków;
- artykułów ulegających zepsuciu.
Które banki oferują skrzynki depozytowe?
Praktyka pokazuje, że wynajem skrytki depozytowej w banku nie jest tak prosty, jak mogłoby się wydawać.
Tego typu usługę oferują nieliczne banki komercyjne - np. PKO BP oraz Santander Bank Polska. Co więcej, nie każdy oddział instytucji dysponuje odpowiednio zabezpieczonym pomieszczeniem skarbcowym. (Do niedawna taką ofertę miał w ofercie również ING Bank Śląski oraz Alior Bank).
Znacznie łatwiej znaleźć skrytkę depozytową w banku spółdzielczym. Taką usługę oferują m.in. Banki Spółdzielcze w:
- Raciborzu;
- Gorlicach;
- Skierniewicach;
- Knurowie;
- Tczewie.
Ile kosztuje skrytka w banku?
A ile trzeba zapłacić za najem skrytki? Koszt skrytki bankowej zależy od warunków umowy, które w każdym banku mogą wyglądać nieco inaczej. Zasadą jest, że najdroższe są oferty firm prywatnych. Oto przykładowe koszy najmu skrytek bankowych.
W firmie 24Sejf aktualne ceny wynajmu skrytki (stan na 5.09.2022 r.) na okres 12 miesięcy wynoszą:
- 842,40 zł dla skrytki w rozmiarze S;
- 1490,40 zł dla skrytki w rozmiarze M;
- 2268,00 zł dla skrytki w rozmiarze Standard;
- 3564,00 zł dla skrytki w rozmiarze L.
Do tego należy doliczyć dodatkowe opłaty za utratę klucza lub uszkodzenie kasety.
Dla porównania w PKO BP koszt rocznego wynajęcia skrytki to 600 zł. Kaseta bankowa kosztuje 450 zł.
Skrytka bankowa a komornik
Choć co do zasady dostęp do skrytki bankowej ma wyłącznie deponent w określonych przez prawo sytuacjach, jej otwarcia mogą zażądać określone organy lub służby. Dotyczy to podmiotów uprawnionych do prowadzenia postępowania karnego (m.in. policji, prokuratury, ABW, CBA, Służby Celnej, Straży Granicznej) oraz egzekucyjnego względem dłużnika (komornika).
W tym ostatnim przypadku otwarcie skrytki następuje na żądanie komornika, który okazuje pracownikowi banku tytuł wykonawczy (najczęściej będzie to wyrok wyposażony w klauzulę wykonalności).
Dotarcie do skrytki bankowej odbywa się w drodze tzw. poszukiwania majątku, czyli czynności podjętych w celu lokalizacji aktywów dłużnika, które mogą służyć zabezpieczeniu wierzyciela.
Czym są skarbce samoobsługowe?
Warto również wiedzieć, że oprócz standardowych skrytek bankowych na rynku funkcjonują również tzw. skarbce samoobsługowe. To usługi depozytowe oferowane przez firmy prywatne, np. Gunnebo Safe Storage albo Safebox 24. Po podpisaniu umowy użytkownik otrzymuje dostęp do sejfu znajdującego się w strzeżonym budynku.
W odróżnieniu od bankowych skrzynek depozytowych nie stosuje się tutaj zamków kluczowych, ale zaawansowane rozwiązania z dziedziny biometrii. Autoryzacja tożsamości korzystającego następuje poprzez zeskanowanie odcisku palca lub rysów twarzy.
Biometria pozwala na to, aby otwarcia skrytki dokonywać samodzielnie, bez asysty pracownika. Tego typu usługa jest też często łatwiej dostępna niż skrytki bankowe, które szybko ulegają zapełnieniu.
Całodobowa skrytka sejfowa, czyli trezor
Jeszcze innym rozwiązaniem jest tzw. trezor. Trezory dostępne są przez całą dobę, ale banki przyznają je wyłącznie uprawnionym klientom, którzy otrzymali na to zgodę. Za pomocą wrzutni możesz zdeponować pieniądze o każdej porze, a pracownicy banku wybiorą je nazajutrz i umieszczą w chronionym sejfie. Oprócz zwykłych trezorów mechanicznych banki stosują również zaawansowane technologicznie rozwiązania wyposażone w kamery lub czujniki biometryczne.
Dla przykładu Pekao S.A. oferuje wrzutnie w kilkudziesięciu oddziałach rozmieszczonych w całej Polsce. Z kolei wrzutni banku PKO BP jest niemal 100 w samej Warszawie.
Czy opłaca się korzystać ze skrytki bankowej?
Skrytka bankowa może być wygodnym sposobem na ochronę majątku przed złodziejami. Skrytki z reguły zapewniają wyższy poziom zabezpieczeń niż to, na co można sobie pozwolić w mieszkaniu. Zaletą jest również ich elastyczność - skrytkę możesz wynająć na określony czas (np. kilka miesięcy).
Ich minusem mogą natomiast okazać się wysokie koszty oraz ich ograniczona dostępność. Jeśli decydujesz się otworzyć skrytkę bankową, pomyśl o ubezpieczeniu jej zawartości i dokładnie przeczytaj regulamin przed podpisaniem umowy.
Źródła wykorzystane do napisania tego artykułu, odwołania
- Kancelaria Sejmu - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r., Prawo bankowe,, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971400939/U/D19970939Lj.pdf
- PKO Bank Polski, KATALOG INFORMACYJNY PKO BANKU POLSKIEGO SA, https://www.pkobp.pl/media_files/aebea84a-79a9-48cb-a4bd-85f91a5afb3f.pdf