Ryczałt jako jedna z form opodatkowania przedsiębiorców
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedną z form uproszczonej księgowości. W odróżnieniu od pozostałych form podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów stanowi przychód pomniejszony o odliczenia, a nie dochód.
Zasady ryczałtu zostały szczegółowo omówione w Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Celem wprowadzenia ryczałtu przez ustawodawcę było zaoferowanie podatnikom prostej i przejrzystej metody rozliczania się z fiskusem. W porównaniu z księgą przychodów i rozchodów ryczałt jest łatwiejszy do zastosowania, nie wymaga też prowadzenia skomplikowanej księgowości.
Kto może wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu?
Nie wszystkie formy organizacyjnoprawne biznesu mogą skorzystać z ryczałtu. Wybór opodatkowania w tej formie jest możliwy wyłącznie dla:
- osób fizycznych prowadzących JDG oraz przedsiębiorstw w spadku;
- spółek cywilnych osób fizycznych;
- spółek jawnych, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne, a przychody w ubiegłym roku podatkowym nie przekroczyły równowartości 2 milionów euro.
Wyłączone z możliwości zastosowania ryczałtu są również wybrane rodzaje działalności. Dotyczy to m.in. prowadzenia apteki czy handlu częściami samochodowymi.
Uważaj jednak, aby przez przeoczenie nie utracić do niej prawa. Podatnik traci prawo do rozliczania ryczałtem, jeżeli:
- nawet część przychodu zostanie osiągnięta z działalności wyłączonej z ryczałtu;
- świadczy na rzecz byłego pracodawcy usługi podobne do tych, które realizował na podstawie umowy o pracę w danym lub poprzednim roku podatkowym.
Przykłady
- Pani Maria jest programistką. W latach 2015–2021 była zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Od 2022 współpracuje z software housem na zasadach B2B. Ryczałt może wybrać dopiero w 2024 r., ponieważ lata 2022 i 2023 są wyłączone z tej formy opodatkowania.
- Pan Jan prowadzi warsztat samochodowy na ryczałcie. Planuje rozszerzyć zakres biznesu o handel częściami samochodowymi. W takiej sytuacji będzie on musiał wybrać inną formę opodatkowania.
Jak przejść na ryczałt ewidencjonowany?
Prowadzenie działalności opodatkowanej ryczałtem wymaga dokonania zgłoszenia do właściwego według miejsca zamieszkania naczelnika urzędu skarbowego. Jeżeli przedsiębiorca tego nie zrobi, musi rozliczać się według zasad ogólnych.
Oświadczenie o wyborze ryczałtu można złożyć:
- w momencie zakładania działalności gospodarczej;
- do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, gdy w danym roku podatkowym uzyskasz pierwszy przychód – chyba że będzie to grudzień, wtedy oświadczenie musi być złożone do końca danego roku podatkowego.
Raz złożone oświadczenie powoduje, że płacisz ryczałt również w kolejnych latach podatkowych – do czasu rezygnacji z tej formy opodatkowania. Nie ma potrzeby corocznego informowania urzędu skarbowego o dokonanym wyborze.
Limit ryczałtu w przeliczeniu na polską walutę w 2024 r. wynosi 9 218 200 zł. Powyżej tej kwoty nie można skorzystać z tej formy opodatkowania. Jednocześnie roczny przychód z działalności nie może przekroczyć 921 820 zł, aby firmy mogły rozliczać się kwartalnie.
Jakie stawki podatkowe występują w ryczałcie?
Forma opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie przewiduje jednolitej stawki podatku. Wahają się one od 2% do 17% i zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.
Stawki ryczałtu
- 17% dla przedstawicieli wolnych zawodów;
- 15% m.in. dla usług reklamowych i związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją;
- 14% m.in. dla usług w zakresie opieki zdrowotnej oraz usług inżynierskich i architektonicznych;
- 12% m.in. dla usług związanych z wydawaniem gier komputerowych, oprogramowania komputerowego oraz doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego;
- 10% dla usług związanych z kupnem i sprzedażą nieruchomości na własny rachunek;
- 8,5% m.in. dla działalności usługowej oraz usług w zakresie edukacji;
- 5,5% m.in. dla robót budowlanych i usług przewozowych;
- 3% m.in. dla działalności gastronomicznej oraz usługowej w zakresie handlu;
- 2% w przypadku przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej hodowli i przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy.
W przypadku ryczałtu nie zawsze łatwo będzie ustalić, jaką stawkę musi zastosować przedsiębiorca, ponieważ między poszczególnymi rodzajami działalności różnice są często minimalne.
Dobrym przykładem jest branża IT, gdzie z ryczałtu 8,5% może skorzystać tester niezwiązany z programowaniem, ale już ten, który działa bardziej kreatywnie musi zastosować stawkę 12,5%. Dodatkowe trudności mogą pojawić się, jeśli świadczysz różne usługi, kwalifikowane według odmiennych stawek.
W razie wątpliwości co do tego, jak zakwalifikować usługę, masz trzy możliwości:
- wystąpienie do Prezesa KIS z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej;
- złożenie zapytania o PKWiU lub PKD do GUS-u;
- samodzielne skorzystanie w wyszukiwarki PKWiU dostępnej na stronie GUS-u.
O czym musisz pamiętać decydując się na ryczałt?
Wybór opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nakłada na podatnika określone obowiązki ewidencyjne. Przede wszystkim należy pamiętać o:
- prowadzenie ewidencji przychodów;
- samodzielnym obliczeniu i wpłaceniu ryczałtu na mikrorachunek podatkowy – właściwe deklaracje to PPE lub PIT-28, w zależności od częstotliwości zapłaty podatku.
Przy rozliczaniu miesięcznym podatek trzeba zapłacić do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Przy rozliczeniach kwartalnych podatek płatny jest to 20. dnia po zakończeniu danego kwartału, a za ostatnie trzy miesiące – do upływu terminu na złożenie deklaracji podatkowej.
Czy warto wybrać ryczałt?
Główną zaletą ryczałtu jest uproszczona ewidencja oraz prosty sposób ustalenia podstawy opodatkowania.
Niestety ryczałt ma także wady:
- brak możliwości pomniejszenia przychodu o koszty jego uzyskania;
- brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem;
- wyłączenie z ryczałtu niektórych rodzajów działalności;
- mniej ulg niż w przypadku zasad ogólnych i podatku liniowego.
Ryczałt ewidencjonowany stanowi dobry wybór dla firm, które mają niskie koszty uzyskania przychodu. Rozlicza się go dosyć łatwo, więc przy odrobinie dobrych chęci przedsiębiorca może zrobić to sam, bez pomocy księgowego. Niemniej jednak ta forma opodatkowania ma swoje ograniczenia, a w przypadku rozwoju działalności i np. jej przekształcenia w spółkę z o.o. – będzie niedostępna
