Czym jest Biuro Informacji Kredytowej?
Biuro Informacji Kredytowej zostało powołane na podstawie przepisów ustawy prawo bankowe. Zgodnie z art. 105 ust. 4 tego aktu prawnego banki mogą powołać wraz z izbami gospodarczymi instytucje upoważnione do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji dotyczących m.in. udzielania kredytów, pożyczek, gwarancji bankowych i poręczeń.
Taką instytucją jest właśnie BIK. Z formalnego punktu widzenia stanowi on spółkę akcyjną notowaną na GPW, której udziałowcami są największe banki, a także Związek Banków Polskich.
Dlaczego powstał BIK
Po założeniu konta w BIK-u sam sprawdzisz swój profil w systemie. Będzie to przydatne, jeżeli planujesz ubiegać się o finansowanie albo chcesz zweryfikować „czystość” swojej historii kredytowej. Pobranie raportu z BIK-u pozwala ocenić, czy możesz liczyć na otrzymanie kredytu, a także czy wszystkie instytucje poprawnie ewidencjonują spłatę należności.
Skąd BIK bierze informacje?
Dane gromadzone w BIK-u są wypadkową informacji przekazywanych przez samych klientów oraz szczegółów dotyczących zaciągniętych zobowiązań, udostępnianych przez instytucje finansowe (m.in. kwota, waluta i termin spłaty).
Przede wszystkim, składając wniosek o udzielenie kredytu lub pożyczki, masz obowiązek przekazać informacje dotyczące twoich pozostałych obciążeń, a zwłaszcza ich wysokości oraz liczby.
Co więcej, instytucje finansowe rejestrują szczegóły dotyczące finansowania – jego wysokość, walutę, okres spłaty oraz terminowość regulowania należności.
Jak pobrać raport z BIK-u?
Etap pierwszy: założenie konta w systemie
Aby pobrać raport z BIK-u, trzeba założyć konto w systemie. W tym celu należy wypełnić formularz, w którym podaje się swoje dane, dane dowodu osobistego oraz adres. Możesz również zaakceptować zgody (niektóre z nich są wymagane, inne mają charakter wyłącznie marketingowy).
Etap drugi: potwierdzenie tożsamości
Kolejnym etapem jest potwierdzenie tożsamości użytkownika. Potrzebne jest tu wykonanie przelewu weryfikacyjnego na kwotę 1 zł z konta, którego dane są zgodne z podanymi na formularzu rejestracyjnym w systemie BIK.
Etap trzeci: aktywacja konta online
System prześle ci link aktywacyjny, po kliknięciu w który otrzymasz SMS z kodem autoryzacyjnym. Po wprowadzeniu go w systemie i ustawieniu hasła do logowania konto jest gotowe do użytku. Aktywacja konta online zajmuje nie więcej niż kilka minut.
Aktywacja konta za pośrednictwem poczty
Jeżeli nie dysponujesz dowodem osobistym, możesz posłużyć się również polskim paszportem albo kartą pobytu. W tym przypadku wypełniasz formularz, ale BIK wysyła kod aktywacyjny za pośrednictwem Poczty Polskiej.
Kod znajdujący się w przesyłce wprowadź do formularza, który znajdziesz pod linkiem aktywacyjnym na swoim mailu. System wyśle ci kod autoryzacyjny na telefon. Wystarczy już tylko ustawić hasło do logowania w systemie.
Założenie konta w sposób bardziej tradycyjny trwa znacznie dłużej (nawet kilka dni), ponieważ trzeba zaczekać na korespondencję z BIK-u.
Ile kosztuje raport BIK i czy można pobrać go za darmo?
BIK oferuje kilka pakietów raportów. Jako osoba fizyczna najprawdopodobniej będziesz potrzebować go sporadycznie, dlatego możesz skorzystać z jednorazowej usługi. Firmy, które często korzystają z różnych form dofinansowania (kredyty, leasingi, poręczenia, gwarancje), zaoszczędzą na wykupieniu całego pakietu raportów.
Pojedynczy raport z historią kredytową to koszt 49 zł. Za kwotę 85 zł możesz wykupić pakiet składający się z jednego raportu oraz alertów BIK aktywnych przez 1 rok. Jeżeli planujesz częściej analizować swoją sytuację kredytową, lepszym rozwiązaniem będzie usługa obejmująca 6 raportów rocznie oraz alerty. Kosztuje ona 129 zł.
Raz na 6 miesięcy możesz również pobrać raport BIK za darmo. Wniosek złożysz m.in. poprzez swoje konto na portalu BIK albo wysyłając go na adres siedziby spółki.
Raporty w BIK-u pojawiają się bez względu na wysokość zadłużenia, ponieważ ich wygenerowanie nie ma związku z kwotą zobowiązania. Liczy się jedynie sam fakt korzystania z produktów pożyczkowych lub kredytowych.
Jak wygląda raport BIK-u?
Raport BIK-u składa się z kilku segmentów. Jego budowa jest logiczna i przejrzysta, a dane liczbowe są poparte wykresami graficznymi, które ułatwiają czytanie formularza.
Twoje dane
Pierwsza część raportu to twoje dane (imię, nazwisko, numer PESEL, numer telefonu oraz adres e-mail).
Tuż obok danych znajduje się Wskaźnik BIK, który informuje o ewentualnych opóźnieniach w płatnościach.
Scoring
Druga część raportu to tzw. scoring, czyli punktowa ocena wiarygodności klienta. Określa się go na podstawie historii kredytowej w innych instytucjach finansowych. Scoring jest prognozą, która pozwala ocenić, czy dana osoba będzie terminowo realizowała swoje zobowiązania w przyszłości.
Zobowiązania kredytowe
Trzeci blok danych obejmuje zobowiązania kredytowe znajdujące się w BIK-u, które aktualnie spłacasz. Są one określone gatunkowo, jako np. kredyt mieszkaniowy lub karta kredytowa. W raporcie BIK-u są gromadzone informacje o:
- dacie zaciągnięcia zobowiązania;
- pierwotnej kwocie i walucie zobowiązania;
- kwocie pozostałej do spłaty;
- wysokości bieżącej raty;
- sumie zaległości;
- statusie płatności (bieżącym oraz opóźnieniach);
- zobowiązaniach zamkniętych.
Dane z BIG InfoMonitora
Kolejna sekcja to dane pobrane z BIG InfoMonitora. W odróżnieniu od BIK-u BIG nie służy jedynie do wymiany informacji między instytucjami finansowymi, ale stanowi bazę danych, do której swoje wierzytelności mogą wpisywać różne podmioty, w tym również konsumenci.
Konsument może zgłosić dłużnika do BIG-u na podstawie wyroku sądowego wyposażonego w klauzulę wykonalności bez względu na wysokość wierzytelności. W przypadku przedsiębiorców wymaga się, aby zgłaszany dług wynosił minimum 200 zł względem konsumenta i 500 zł względem przedsiębiorcy. Wcześniej należy też wezwać kontrahenta do zapłaty i poinformować go o zamiarze wpisania do BIG-u.
Dane z BIG-u mogą skutecznie obniżyć zdolność kredytową, dlatego przed złożeniem wniosku o kredyt lub pożyczkę upewnij się, że w tym zakresie raport BIK-u jest pusty.
Zapytania w BIG Info Monitorze
Ostatni element raportu BIK-u to zapytania o dane w BIG InfoMonitorze. Jeżeli inny podmiot sprawdzał twoją historię kredytową, tutaj pojawią się odpowiednie informacje wraz ze wskazaniem daty zapytania, nazwy albo imienia i nazwiska pytającego oraz jego numeru PESEL lub NIP.
Na czym polega scoring BIK?
Wspomniany wyżej scoring BIK to wartość liczbowa wyrażona w skali od 1 do 100, która w sposób opisowy i graficzny prezentuje twoją wiarygodność kredytową. Raport wyróżnia kilka progów scoringu:
- 0–58 – niski;
- 59–68 – umiarkowany;
- 69–73 – dobry;
- 74–79 – bardzo dobry;
- 80–100 – doskonały.
Im więcej punktów, tym lepiej, ale nie trzeba za wszelką cenę walczyć o wartość bliską 100 punktów, aby zyskać doskonały scoring.
Jak podnieść scoring?
Jeżeli zależy ci, aby w krótkim czasie podnieść scoring, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach. Przede wszystkim liczy się terminowe regulowanie rat. Nie unikaj brania niewielkich kredytów na drobne rzeczy (np. sprzęt AGD/RTV). W ten sposób budujesz historię kredytową. Pamiętaj o wyrażeniu zgody na przechowywanie przez BIK historii spłaconych zobowiązań. Jeżeli korzystasz z karty kredytowej, unikaj wykorzystywania całego dostępnego limitu i terminowo reguluj zadłużenie.
Na scoring BIK-u wpływa szereg różnych czynników, w tym to, jak często składasz wnioski o udzielenie kredytu. Warto pamiętać, że wnioski złożone w krótkim odstępie czasu (co kilkanaście dni) system traktuje jako jedno zapytanie kredytowe. Możesz więc bez obaw o wpływ na ocenę punktową porównywać ze sobą oferty różnych instytucji finansowych.
Czy pożyczka bez BIK-u jest możliwa?
W sieci z łatwością znajdziesz firmy, które oferują udzielenie pożyczki bez BIK-u. W praktyce oznacza to, że firma nie analizuje historii kredytowej klienta i udostępnia środki bez badania ryzyka finansowego. Choć na pierwszy rzut oka taka deklaracja brzmi atrakcyjnie, w rzeczywistości może okazać się oszustwem.
Uważaj na firmy pożyczkowe, które nie podają RRSO lub warunków reprezentatywnego przykładu. Inną nieuczciwą praktyką jest naliczanie wysokich opłat i prowizji lub stosowanie niedozwolonych metod windykacji należności. Wreszcie parabanki mogą unikać podawania rzeczywistych informacji o podmiocie udzielającym finansowania, podczas gdy same funkcjonują wyłącznie jako pośrednik.
Ustawa o kredycie konsumenckim nakłada na instytucje finansowe szereg obowiązków o charakterze informacyjnym, których naruszenie jest karalne. Ich niedochowanie stanowi naruszenie prawa, które możesz zgłosić do organu nadzorczego (KNF). W przypadku popełnienia czynu zabronionego zagrożonego odpowiedzialnością karną (np. wykorzystania danych klienta niezgodnie z upoważnieniem wskazanym w ustawie) zgłoszenia należy dokonać do prokuratury.
Jak wyczyścić BIK?
W Internecie pojawia się sporo haseł o treści „czyszczenie BIK” lub „jak wyczyścić BIK?” Sugerują one, że osoba figurująca w rejestrze może po prostu złożyć wniosek o usunięcie znajdujących się w nim informacji. W praktyce nie działa to w tak prosty sposób.
Zasady przechowywania danych w BIK-u określa prawo bankowe, sama spółka jest jedynie administratorem gromadzonych informacji i nie ma możliwości ich modyfikacji.
Zobowiązania spłacone w terminie są automatycznie usuwane z bazy i stają się niedostępne dla potencjalnych wnioskodawców, chyba że wyrazisz zgodę na retencję danych. Jak wspomnieliśmy wyżej, to dobry sposób na stopniowe budowanie wiarygodności kredytowej w oczach instytucji finansowej.
W sytuacji, kiedy nie spłaciłeś kredytu w terminie, dostęp do informacji o zadłużeniu zależy od zwłoki w spłacie.
Informacje o opóźnieniu w BIK
Jeżeli opóźnienie przekroczy 60 dni, to zgodnie z art. 105a ust. 3 prawa bankowego informacje o nim są przechowywane automatycznie i nie masz możliwości zgłoszenia sprzeciwu względem takiego działania banku. Warunkiem przetwarzania danych bez zgody dłużnika jest poinformowanie go w terminie 30 dni od dnia przekroczenia 60-dniowego opóźnienia o zamiarze przetwarzania dotyczących go danych bez konieczności wyrażenia zgody. Takie dane są przechowywane przez 5 lat.
Banki tolerują krótsze opóźnienia w spłacie, dlatego jeżeli zapłata raty przesunie się o kilka, a nawet kilkanaście dni, ale ostatecznie ją zrealizujesz, dane o opóźnieniu będą widoczne w bazie wyłącznie wtedy, gdy wyrazisz zgodę na dalsze przechowywanie informacji o zobowiązaniu.
Usunięcie danych z BIK-u
Nie zawsze zarządzanie informacjami w BIK-u odbywa się automatycznie. W jakich sytuacjach możesz jednak złożyć wniosek o usunięcie danych z rejestru?
- Chcesz cofnąć zgodę na przetwarzanie danych dotyczących zobowiązania, jeżeli sam ją wcześniej wyraziłeś (zadłużenie było spłacane terminowo lub jedynie z niewielkim opóźnieniem).
- Upłynął okres 5 lat od dnia spłaty zobowiązania, które zostało zaklasyfikowane jako spłacane nieterminowo (zwłoka w spłacie zadłużenia przekroczyła 60 dni).
- Chcesz skorygować niepoprawne informacje na swój temat lub dotyczące zobowiązania (wniosek o sprostowanie składasz do instytucji, która zgłosiła błędne dane do BIK-u, Biuro Informacji Kredytowej jako administrator dokonuje jedynie korekty w bazie).
Na czym polegają alerty BIK-u?
Kupując dostęp do raportów BIK-u, możesz dodatkowo skorzystać z usługi alertów BIK Moja Firma, adresowanych do przedsiębiorców. To cztery kategorie powiadomień, które są przesyłane na twój telefon komórkowy lub e-mail po spełnieniu określonych warunków.
- Pierwszy rodzaj alertu jest przesyłany, kiedy zostaniesz wpisany do bazy BIG InfoMonitor. Dzięki temu możesz szybko nawiązać kontakt z wierzycielem i uregulować zadłużenie.
- Druga kategoria alertów dotyczy zapytań o twoją historię kredytową kierowanych do BIG InfoMonitora przez innych uczestników rynku, np. kontrahenta, z którym negocjujesz.
- Trzeci alert chroni przed wyłudzeniem finansowania. Otrzymasz powiadomienie, jeżeli inny podmiot złoży wniosek o kredyt, posługując się twoimi danymi.
- Ostatnia kategoria ostrzeżeń dotyczy przysyłania powiadomień w momencie wykrycia opóźnienia w spłacie kredytu. W ten sposób na bieżąco monitorujesz zobowiązania i unikasz sytuacji, kiedy nadmierne opóźnienie wpłynie negatywnie na twoją historię kredytową.
Korzystając z alertów BIK-u, zyskujesz większą kontrolę nad swoimi zobowiązaniami i możesz szybciej reagować na nieuczciwe działania konkurencji.
Czy warto założyć konto w BIK-u?
Założenie konta w BIK-u to atrakcyjne rozwiązanie dla wszystkich osób – zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców – które chcą w bardziej świadomy sposób operować na rynku kredytów i pożyczek. Korzystając z danych zgromadzonych w rejestrze, możesz w realny sposób ocenić swoją zdolność kredytową i szansę na uzyskanie finansowania.
Zdecydowanie warto, byś zainteresował się rejestrem BIK, jeśli jako konsument często składasz wnioski o kredyt lub pożyczkę lub jako firma bazujesz na finansowaniu dłużnym. Dzięki temu wiesz, jak twoją sytuację widzą banki oraz instytucje pożyczkowe i możesz nad nią popracować.