Co to jest mikrorachunek podatkowy i jak z niego korzystać?

Indywidualny Rachunek Podatkowy to konto bankowe przypisane do podatnika w celu uiszczania należności publicznoprawnych. Działa on na podobnej zasadzie, jak Indywidualny Numer Rachunku Składkowego do zapłaty składek ZUS co oznacza, że nie ma dwóch takich samych mikrorachunków podatkowych, ale każda osoba płacąca podatek otrzymuje indywidualnie wygenerowany ciąg cyfr o ustalonej kolejności. Definicję mikrorachunku podatkowego znajdziesz w ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 61b §1 ordynacji podatkowej wpłata podatków, opłat oraz niepobranych należności budżetowych dokonywana na rachunek urzędu skarbowego jest realizowana przy użyciu rachunku bankowego urzędu skarbowego albo identyfikującego podatnika, płatnika lub urząd skarbowy indywidualnego rachunku podatkowego (mikrorachunek podatkowy).

Mikrorachunek podatkowy można uzyskać na dwa sposoby – składając wniosek w dowolnym urzędzie skarbowym (bez względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika) albo korzystając z generatora Indywidualnego Rachunku Podatkowego dostępnego na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Do uzyskania numeru konta potrzebujesz:

• numeru PESEL – jeżeli jesteś osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej lub nie jesteś zarejestrowanym podatnikiem VAT-u;
• numer NIP – jeżeli jesteś przedsiębiorcą lub podatnikiem VAT albo płatnikiem podatków bądź składek na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotne (np. zatrudniasz pracowników).

Generowanie mikrorachunku US jest proste i sprowadza się do podania odpowiedniego identyfikatora w oknie aplikacji oraz kliknięciu przycisku „Generuj”.

Każdy mikrorachunek składa się z 26 cyfr, które są ułożone według ściśle dobranego porządku.

Kiedy wykonujesz przelew, korzystając z mikrorachunku podatkowego, zawsze zwróć uwagę, czy zawiera on Twój PESEL lub NIP. Pozostałe cyfry będą podobne w każdym koncie.

Dzięki wprowadzeniu mikrorachunku podatkowego każdy podatnik otrzymuje numer konta przypisany raz na zawsze. Przed zmianą zapłata podatków dochodowych i VAT była kłopotliwa, ponieważ przelewy trzeba było wykonywać na rachunek właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Zmiana miejsca zamieszkania lub siedziby prowadzenia działalności gospodarczej automatycznie powodowała, że rachunki właściwe do zapłaty ulegały zmianie. Obecnie podatnik zawsze przelewa środki na ten sam rachunek.

Ujednolicenie zasad zapłaty należności sprawia również, że trudniej o pomyłkę podczas wprowadzania numeru rachunku do formularza przelewu.

Zmiany podatkowe w tym zakresie można ocenić pozytywnie. Ułatwiły one sytuację podatnika i powodują, że rozliczenie z fiskusem stało się prostsze.

Pamiętaj, że mikrorachunek US nie służy do zapłaty wszystkich należności publicznoprawnych. Obecnie za jego pomocą zapłacisz:

• podatki dochodowe (PIT, CIT);
• podatek obrotowy VAT;
• mandaty i grzywny skarbowe;
• daninę solidarnościową;
• podatek cukrowy;
• podatek od sprzedaży detalicznej;
• opłaty za reklamy napojów alkoholowych;
• podatek od sprzedaży napojów alkoholowych w opakowaniach do 300 ml (tzw. podatek od małpek).

Indywidualnego Rachunku Podatkowego nie można wykorzystać np. do zapłaty akcyzy lub PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych). Te podatki są płatne na zasadach obowiązujących dotychczas (odpowiednio w urzędzie skarbowym lub Elektronicznym Systemie Celno-Skarbowym oraz urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania).

Mikrorachunku nie można również wykorzystać do zapłaty należności z karty podatkowej, VAT-14 (dotyczy wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych) oraz VAT w imporcie pozawspólnotowym.

Jeżeli jako pracodawca płacisz zaliczki za swoich pracowników, pamiętaj, że nie musisz znać ich mikrorachunków podatkowych. Wystarczy, że zsumujesz wszystkie kwoty i wpłacisz je na swój mikrorachunek podatkowy.

Mikrorachunku US można używać wyłącznie do wpłat. Zwroty nadpłaconego podatku są dokonywane na dotychczasowych zasadach w sposób wybrany przez podatnika, np. na ROR, przekazem pocztowym lub w kasie urzędu.

Korzystając z generatora, uważnie wprowadzaj numer identyfikacyjny w systemie. W razie popełnienia omyłki to podatnik jest odpowiedzialny za jej skutki finansowe, np. niezapłacenie podatku w terminie i powstanie zaległości. Nigdy nie korzystaj z witryn internetowych innych dostawców usługi niż Ministerstwo Sprawiedliwości.

Nie tylko ryzykujesz konsekwencjami podatkowymi, ale również udostępnieniem swoich danych osobom trzecim. Prawidłowo wygenerowany mikrorachunek US zawsze jest darmowy.

W obu przypadkach urząd skarbowy rozpocznie postępowanie wyjaśniające, które ma na celu ustalić, gdzie trafiły Twoje pieniądze.

Na stronie przeznaczonej do generowania Indywidualnego Rachunku Podatkowego możesz sprawdzić sam numer konta, jeżeli go zapomniałeś. Witryna Ministerstwa Finansów działa sprawnie nie tylko na komputerze, ale również na smartfonie i tablecie. Po wygenerowaniu rachunku można go też wydrukować (np. do okazania w urzędzie).

Wpłaty na IKP można dokonywać przez całą dobę, także w dni wolne od pracy. Dlatego mikrorachunek US jest wygodną alternatywą np. dla przekazów pocztowych i wizyty w urzędzie.

Aby korzystać z mikrorachunku podatkowego, podatnik musi dysponować oznaczeniem PESEL lub NIP. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku osób, które dopiero wystąpiły o nadanie numeru, oczekują na jego przyznanie.

W ich przypadku powinieneś skorzystać z wykazu numerów rachunków bankowych urzędów skarbowych Krajowej Administracji Skarbowej. To cyklicznie aktualizowany dokument, w którym znajdziesz wykaz kont bankowych wraz ze wskazówkami, które podatki należy na nie wpłacać. Lista wyodrębnia:

• należności z tytułu karty podatkowej, podatku od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych;
• inne daniny publicznoprawne;
• opłaty dodatkowe.

Wykonując przelew, w tytule podaj dane, które Cię identyfikują. Może to być numer paszportu albo dowodu osobistego. Po otrzymaniu numeru NIP lub PESEL od razu wygeneruj Indywidualny Rachunek Podatkowy. Przelewając środki po raz kolejny na rachunek właściwego urzędu skarbowego, spowodujesz powstanie zaległości podatkowej i naliczanie odsetek za zwłokę.

Jeżeli chcesz sprawdzić, czy nie masz zaległych podatków do zapłaty, możesz skorzystać z Portalu Podatkowego prowadzonego przez Ministerstwo Finansów. Nie ma możliwości wykorzystania w tym celu mikrorachunku podatkowego, ponieważ działa on tylko w jedną stronę – jako konto do zapłaty należności.

Korzystanie z Portalu Podatkowego wymaga uprzedniego założenia konta użytkownika z wykorzystaniem ePUAP lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

Korzystając z Indywidualnego Rachunku Podatkowego, możesz również rozliczyć się razem ze współmałżonkiem. Podatek można wpłacić na którykolwiek z dwóch mikrorachunków. Ministerstwo zaleca jednak, aby przelewu środków dokonać na konto osoby, która figuruje w zeznaniu jako pierwsza (oznaczona jako „podatnik”, a nie „współmałżonek”).

Ministerstwo Finansów dopuszcza możliwość, aby zapłacić należność publicznoprawną na mikrorachunek innej osoby. Taka operacja jest jednak objęta ograniczeniami podmiotowymi.

Jako przykład transakcji niezgodnej z wytycznymi można wskazać zapłatę podatku VAT, którego wysokość opiewa na kwotę 3000 zł przez osobę trzecią. W takiej sytuacji wpłata nie spowoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, co rodzi ryzyko naliczania odsetek za zwłokę według przepisów ordynacji podatkowej.

Na Indywidualne Konto Podatkowe możesz również wpłacać kwoty z rachunków prowadzonych przez zagraniczne banki. IKP jest zgodne ze standardem IBAN (ang. International Bank Account Number).

Jeżeli transakcja wymaga podania kodu BIC (SWIFT Code) należy wprowadzić oznaczenie NBPLPLPW przypisanego do banku NBP.

Każda spółka prawa handlowego dla swoich rozliczeń posługuje się indywidualnym IKP. Dotyczy to zarówno obowiązków płatnika (zaliczki za zatrudnionych pracowników), jak i rozliczeń VAT oraz CIT. Wspólnicy, którzy opłacają PIT w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą regulują należności na swoim IKP.

Zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej (jej wykreślenie z właściwego rejestru) powoduje zmianę identyfikatora z NIP na PESEL. Nie dotyczy to przypadków, gdy działalność gospodarcza jest jedynie zawieszona.

Ponowna rejestracja działalności powoduje analogiczną zmianę – z PESEL na NIP. Przed zapłatą należności koniecznie upewnij się, że przelewasz pieniądze na mikrorachunek z właściwym identyfikatorem podatkowym. W przeciwnym razie zaległość podatkowa będzie nadal widniała na Twoim koncie.

Zryczałtowany podatek od przychodów z najmu wpłacasz na mikrorachunek bez względu na to, czy prowadzisz działalność gospodarczą, czy działasz jako osoba prywatna. Różnica polega jednak na stosowanym identyfikatorze – konsumenci stosują PESEL, przedsiębiorcy NIP nawet wtedy, gdy najem nie ma związku z PKD prowadzonej firmy.

Mikrorachunek skarbowy to wygodne narzędzie, które ułatwia rozliczenia z fiskusem. Jego wygenerowanie jest szybkie, proste i pozwala uprościć zapłatę należności publicznoprawnych bez względu na to, gdzie mieszkasz lub prowadzisz działalność gospodarczą.