Co to jest kredyt odnawialny i jak działa?

Kredyt odnawialny (zwany też kredytem rewolwingowym, linią kredytową lub limitem kredytowym) jest formą bankowego finansowania zewnętrznego. Może być przeznaczony na dowolny cel, w odróżnieniu od kredytów celowych. Jest ściśle powiązany z ROR, co oznacza, że klient powinien w pierwszej kolejności założyć rachunek, a dopiero później może ubiegać się o przyznanie mu kredytu odnawialnego.

Istotą kredytu odnawialnego jest to, że zwiększa on limit dostępnych środków na koncie ponad saldo. Przyznane środki stanowią dodatkową pulę dostępną dopiero wtedy, gdy klientowi zabraknie pieniędzy na ROR. Odsetki są naliczane jedynie od wykorzystanej części kredytu, a nie jego całości (jeżeli z limitu 2000 zł wydasz tylko 500 zł, odsetki będą naliczane od 500 zł).

Wpłaty na ROR w pierwszej kolejności są przeznaczane na spłatę zobowiązania. Jeżeli nie zostanie ono uregulowane w pełni, kredyt ulega zmniejszeniu o powstałą różnicę. Zadłużenie będzie spłacane sukcesywnie, w miarę jak na Twoje konto wpływają kolejne środki. Spłaty kredytu dokonywane są automatycznie, więc nie trzeba pamiętać o wydawaniu kolejnych dyspozycji.

Na całkowity koszt kredytu odnawialnego składają się odsetki oraz prowizja. O ile odsetki pojawią się zawsze w przypadku wykorzystania nawet części finansowania, nie wszystkie banki pobierają prowizję za udzielenie kredytu (nie robi tego np. mBank).

Dużą zaletą kredytu odnawialnego jest naliczanie odsetek wyłącznie od zużytej części kredytu. Jeżeli więc firma otrzymała linię kredytową w wysokości 1 mln zł, ale wydała z niego jedynie 10 tys. zł, odsetki będą naliczane jedynie od 10 tys. zł do momentu spłaty zadłużenia.

Odsetki od kredytu odnawialnego zazwyczaj naliczane są w oparciu o zmienną stopę procentową, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego¹. W praktyce banki najczęściej same określają oprocentowanie kredytu bezpośrednio w umowie.

Jeżeli instytucja tego nie zrobi zastosowanie ma art. 359§2 k.c., zgodnie z którym jeżeli dla zobowiązania pieniężnego odsetki nie zostały określone w inny sposób (np. poprzez wskazanie określonego procenta), wierzycielowi należą się odsetki ustawowe. To suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

Wierzyciel może podnieść opłaty, ale tylko do wysokości odsetek maksymalnych. Odpowiadają one dwukrotności odsetek ustawowych.

W praktyce oznacza to, że, w miarę jak będą zmieniały się referencyjne stopy procentowe, podwyższeniu lub obniżeniu ulegnie również oprocentowanie ustawowe, a tym samym maksymalne. Aby śledzić na bieżąco ten wskaźnik ekonomiczny, warto monitorować komunikaty Rady Polityki Pieniężnej odpowiedzialnej za kształtowanie stóp procentowych, w tym stopy referencyjnej. Jej wysokość na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy zmieniała się dynamiczne:

• w styczniu została podniesiona do 2,25%;
• w lutym została podniesiona do 2,75%;
• w marcu wzrosła do 3,5%;
• w kwietniu wynosiła 4,5%;
• w maju wzrosła do 5,25%;
• w czerwcu ponownie wzrosła do 6%;
• w lipcu dobiła do 6,5%.

Odsetki zawsze są wyliczane od aktualnego zadłużenia, a nie całej kwoty kredytu odnawialnego. Jeżeli np. korzystasz z linii kredytowej do kwoty 10 000 zł, ale wydałeś z niej tylko 1 000 zł, spłata zadłużenia w kolejnym miesiącu kalendarzowym sprawi, że odsetki będą liczone od 1 000 zł. Aktualnie wyniosą maksymalnie 20% w skali roku (dwukrotność sumy 6,5% ze stopy referencyjnej oraz 3,5% z ustawy)*.

Pamiętaj, że odsetki mogą być kapitalizowane z różną częstotliwością. Jedne banki mogą robić to w ujęciu dziennym, inne – miesięcznym. Im częściej odsetki będą doliczane do kapitału, tym więcej zapłacisz za korzystanie z kredytu odnawialnego.

Warto wiedzieć, że bank nie musi stosować maksymalnego oprocentowania kredytu odnawialnego. Jeśli chce być konkurencyjny, może je obniżyć. Oprocentowanie w umowie nie powinno być jednak wyższe niż odsetki maksymalne, np. 21%. Takie postanowienie będzie sprzeczne z obowiązującymi przepisami, a oprocentowanie automatycznie zostanie obniżone do wysokości odsetek maksymalnych.

Oczywiście niespłacenie odsetek w umownym terminie uprawnia wierzyciela także do naliczania odsetek karnych za zwłokę. Liczone są od dnia wymagalności świadczenia do dnia faktycznej zapłaty.

Niektóre banki, chcąc ułatwić oszacowanie ryzyka, umieszczają na swojej stronie internetowej gotowy kalkulator odsetek dla kredytu odnawialnego, znajdziesz go np. na tej stronie mBanku.

Kredyt odnawialny należy odróżnić od debetu na koncie. W pierwszym przypadku dostępne środki są powiększane o kwotę kredytu, więc nigdy nie może dojść do powstania salda ujemnego.

Z kolei debet pozwala na wydawanie środków poniżej kwoty dostępnej na koncie, a tym samym wygenerowanie ujemnego salda.

Kolejną różnicą jest czas spłaty. Debet najczęściej należy zwrócić w terminie 30 dni. Kredyt odnawialny jest zwykle przyznawany na 12 miesięcy z możliwością przedłużenia na kolejny okres. Przy regularnej spłacie zobowiązań banki nie wymagają spełnienia dodatkowych formalności lub przedstawienia zabezpieczeń.

Warto również pamiętać, że debet jest bezpłatny. Za umożliwienie korzystania z linii kredytowej banki pobierają prowizję.

Wybierając konto z debetem, zapoznaj się z ofertami przynajmniej kilku banków i wybierz rozwiązanie, które najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.

Jeżeli nie korzystasz z przyznanego limitu (wydatki są dokonywane w granicach podstawowego salda), bank nie będzie naliczał żadnych odsetek. W przeciwieństwie do typowego kredytu, gdzie kredytobiorca musi regularnie spłacać raty kapitałowo-odsetkowe, wykorzystany kredyt odnawialny można spłacić w całości nawet ostatniego dnia obowiązywania umowy.

Z tego względu limit kredytowy może funkcjonować jako bufor bezpieczeństwa – korzystasz z niego wyłącznie w sytuacji pojawienia się nieprzewidzianych wydatków. Nie musi być więc drogi.