Konto kankowe na fałszywe dane. Czy to możliwe?

Niedawno wyjaśnialiśmy, że założenie anonimowego konta w Polsce jest niemożliwe. Wynika to nie tylko z obowiązujących przepisów, ale również wskazań międzynarodowej grupy FATF (The Financial Action Task Force, czyli Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy), która jest orędownikiem globalnego bezpieczeństwa finansowego.

A co w takim razie z podaniem danych nieprawdziwych? Mogłoby się wydawać, że w sytuacji, kiedy rachunek bankowy możesz otworzyć bez wychodzenia z domu, taki zabieg jest możliwy. W praktyce nie jest to jednak wcale proste.

To za sprawą ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu¹ , która w art. 33 i 34 nakłada na instytucje, w tym bank, obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego wobec swoich klientów. Ustawodawca unijny (a wraz z nim również polski) nie wskazał jednak sposobów, w jaki te środki mają być stosowane. Zakreślił natomiast niezbędne do osiągnięcia cele.

W razie wątpliwości, czy zachowanie klienta nie narusza ustawy AML, bank ma obowiązek zgłosić ten fakt organom ścigania lub do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, w zależności od rodzaju uchybienia.

Niekiedy ta część procedur AML jest określana jako KYC (Know Your Customer, poznaj swojego klienta), dlatego możesz spotkać się z tymi nazwami stosowanymi zamiennie. AML dotyczy jednak znacznie szerszego kontekstu działań instytucji obowiązanych.

Choć na gruncie przepisów AML kwestia tożsamości właściciela konta jest traktowana bardzo poważnie, prawo karne podchodzi to tego nieco inaczej. Jeśli okaże się, że założyłeś rachunek na swoje dane, ale korzysta z niego ktoś inny i dopuści się on popełnienia przestępstwa na innej osobie, nie można z góry zakładać, że karę poniesiesz Ty.

Na ciekawy stan faktyczny natrafił Sąd Okręgowy w Toruniu³. Otóż osoba, która założyła konto, udostępniła je za niewielką opłatą osobie trzeciej działającej w imieniu spółki handlowej. Korzystający podmienił numer rachunku zdefiniowanego odbiorcy i tak kilkadziesiąt tysięcy złotych z majątku spółki trafiło na rachunek „słupa”, po czym zniknęło.

Zamiast nakazać zwrot środków, sąd zwrócił uwagę, że oskarżony (założyciel rachunku) nie ponosi odpowiedzialności karnej. Nie mógł on wiedzieć, że rachunek zostanie wykorzystany do popełnienia czynu przestępczego. Do stwierdzenia tej odpowiedzialności niezbędne jest więc występowanie związku przyczynowego pomiędzy faktem założenia konta a popełnieniem przestępstwa.

Założenie konta bankowego na fałszywe dane w Polsce jest zabronione przez obowiązujące przepisy. Nawet jeśli w jakiś sposób uda ci się obejść konieczność podawania swoich danych przy otwieraniu rachunku, sporo ryzykujesz.

Oprócz możliwości naruszenia przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy musisz liczyć się z odpowiedzialnością karną, w zależności od tego, kto i w jaki sposób będzie korzystał z rachunku. Nie zawsze sądy muszą być równie sprzyjające, jak we wspomnianej sprawie.