Czym jest tajemnica bankowa? Definicja
Pojęcie tajemnicy bankowej zostało zdefiniowane w art. 104 Ustawy prawo bankowe. Obejmuje ona konieczność zachowania poufności podczas wykonywania czynności bankowych.
Tajemnica bankowa jest kluczowym elementem ochrony informacji w kontekście czynności bankowych. Chociaż polskie prawo nie zawiera formalnej definicji tajemnicy bankowej, to nawiązuje do jej zakresu w odniesieniu do informacji uzyskiwanych w czasie negocjacji, zawierania i realizacji umów bankowych, co wskazuje na fundamentalne zrozumienie jej roli w świecie finansów.
Listę czynności bankowych znajdziesz w art. 5 Ustawy prawo bankowe. Obejmują one różnego rodzaju umowy, jakie banki zawierają ze swoimi klientami, a także czynności z tymi kontraktami powiązane
Przykłady czynności bankowych
Czynnościami bankowymi są np.:
- przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem określonego terminu;
- prowadzenie rachunków bankowych niezależnie od ich rodzaju;
- udzielanie kredytów lub pożyczek;
- udzielanie gwarancji bankowych i otwieranie akredytywy;
- świadczenie usług płatniczych i wydawanie pieniądza elektronicznego;
- udostępnianie skrytek sejfowych oraz przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych.
Warto pamiętać, że tajemnica obowiązuje na każdym etapie współpracy z klientem – od negocjacji, poprzez zawarcie umowy, aż po jej wykonanie. Informacje dotyczące czynności bankowej są objęte tajemnicą bankową.
Obejmuje też wszystkie typy klientów, a obowiązek zachowania tajemnicy dotyczy zarówno banków, jak i osób wykonujących czynności bankowe w ich imieniu:
- osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej;
- małe firmy jednoosobowe (JDG);
- klientów korporacyjnych.
Zachowanie poufności określonych informacji przez bank stanowi gwarancję bezpieczeństwa jego klientów. Co do zasady instytucja nie może uchylić tajemnicy bankowej bez zwrócenia się o to przez właściwy organ (np. sąd, komornika czy prokuratora), a wszelkie objęte nią informacje są zabezpieczone bezterminowo.
W doktrynie prawa wskazuje się, że fakt zakończenia współpracy z klientem nie uprawnia banku do odtajnienia informacji – podobnie jak przedawnienie roszczenia i niemożność jego egzekwowania na drodze przymusu sądowego. Nawet po wypowiedzeniu umowy, jaka wiązała go z klientem w przeszłości, bank ma obowiązek zachowania tajemnicy w tym zakresie.
Jakie informacje dotyczące czynności bankowej są objęte tajemnicą bankową?
Informacje chronione tajemnicą bankową mogą dotyczyć danych z różnych kategorii, w zależności od tego, z jakimi czynnościami bankowymi są powiązane.
Co jest objęte tajemnicą bankową?
Tajemnica bankowa chroni też dane osobowe klienta oraz informacje o jego sytuacji życiowej lub ekonomicznej, np. stan cywilny, miejsce i podstawa zatrudnienia, wysokość wynagrodzenia. Obejmuje również szczegóły bankowych rozliczeń pieniężnych, takich jak przelewy, wpłaty i wypłaty.
Szukasz najlepszego konta osobistego? Sprawdź nasz aktualny ranking i wybierz ofertę dopasowaną do Twoich potrzeb z premią na start.
Tajemnica obowiązuje bank względem każdego klienta niezależnie od przekazania określonych informacji wskazanej osobie lub jednostce organizacyjnej. Jeżeli jeden ze współmałżonków ubiega się o otwarcie linii kredytowej na działalność gospodarczą, bank nie przekaże informacji dotyczących warunków takiej współpracy jego partnerowi, niezależnie od ustroju majątkowego, jaki istnieje między małżonkami.
Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, kiedy małżonkowie ubiegają się wspólnie np. o kredyt hipoteczny. Wtedy bank traktuje ich jako jednego kredytobiorcę.
Kto ma obowiązek zachowania tajemnicy bankowej?
Do zachowania tajemnicy zobowiązany jest bank jako instytucja, ale także wszystkie osoby, które z nim współpracują, obowiązane zachować tajemnicę bankową. Dotyczy to zarówno pracowników, jak i osób, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, np. agent bankowy, pośrednik kredytowy czy przedsiębiorca, którego z bankiem wiąże umowa outsourcingu w zakresie świadczenia wybranych czynności.
Zakres tajemnicy we wszystkich przypadkach jest taki sam. Obowiązek zachowania poufności utrzymuje się także po zakończeniu współpracy danej osoby z bankiem.
Kiedy bank może dokonać ujawnienia informacji objętych tajemnicą?
Poufność banku względem klientów nie ma charakteru bezwzględnego. Do ujawnienia informacji objętej tajemnicą bankową może dojść jednak w sytuacjach wyraźnie sprecyzowanych w art. 105 ust. 1 Ustawy prawo bankowe.
Przykłady, kiedy bank może ujawnić tajemnicę bankową
Stosownie do tego przepisu bank ujawnia informacje stanowiące tajemnicę bankową na żądanie m.in.:
- innych banków lub instytucji kredytowych, jeżeli ma to związek z wykonywaniem czynności bankowych oraz nabywaniem lub zbywaniem wierzytelności;
- szefa Krajowej Administracji Skarbowej;
- sądu karnego lub prokuratora w związku z toczącym się przeciwko osobie przestępstwem albo przestępstwem skarbowym;
- sądu cywilnego w związku z toczącym się postępowaniem spadkowym albo o podział majątku;
- komornika sądowego (w wąskim zakresie) w celu prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego;
- Prezesa UOKiK w związku z prowadzonym postępowaniem.
Należy pamiętać, że organy, którym bank ujawnił zastrzeżone informacje, mogą wykorzystać je wyłącznie w celu określonym przez przepisy. Ujawnienie informacji objętych tajemnicą może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych przez prawo. Jeżeli bank ujawnia dane na żądanie prokuratury, a względem klienta toczy się kilka postępowań przygotowawczych, mogą być one wykorzystane wyłącznie w postępowaniach dotyczących określonych przestępstw.
Organy mają też prawo żądać wyłącznie informacji wskazanej w prawie bankowym. Nie ma możliwości ujawnienia wszystkich danych na temat klienta, chyba że zezwala na to ustawa. Udzielenie informacji innym bankom jest również możliwe w ramach współpracy w grupach bankowych lub holdingach finansowych, co jest niezbędne do realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Co grozi za naruszenie tajemnicy bankowej?
Polski ustawodawca traktuje tajemnicę bankową bardzo poważnie, a jej naruszenie wiąże się z surową odpowiedzialnością. Należyte wykonanie czynności pozostających w gestii banku, w tym ujawnienie informacji objętych tajemnicą bankową, jest niezbędne do należytego wykonania umowy oraz czynności związanych z jej realizacją. Obowiązek zachowania tajemnicy nie dotyczy sytuacji, gdy bez ujawnienia takich informacji niemożliwe jest prawidłowe wykonanie umowy bankowej lub czynności powiązanych z jej zawarciem.
Przepisy prawne dotyczące tych kwestii są szczegółowo określone w różnych aktach prawnych, takich jak ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawa o udzielaniu wsparcia instytucjom finansowym. Szczegółowe regulacje można znaleźć w ustawach z dnia.
Sankcje za naruszenie tajemnicy bankowej
Sankcje obowiązują bez względu na istotę i charakter czynności bankowej czy rodzaj ujawnionych informacji. Prawo bankowe nie rozróżnia danych mniej i bardziej ważnych. Sąd stosuje jednocześnie obie sankcje, nie ma tutaj alternatywy.
Niezależnie od kary przewidzianej w prawie bankowym osoba, która dopuściła się naruszenia poufności informacji, musi liczyć się z odpowiedzialnością na gruncie:
- kodeksu pracy (m.in. zwolnienie dyscyplinarne);
- kodeksu cywilnego, jeżeli wykonywała swoje zadania na podstawie umowy cywilnoprawnej (zazwyczaj będą to kary umowne).
Należyte wykonywanie czynności pozostających w gestii banku wymaga dyskrecji i staranności. Korzystając z usług instytucji finansowej, możesz liczyć na zachowanie tajemnicy. Pamiętaj jednak, że w określonych przez prawo sytuacjach może ona zostać uchylona. W szczególności, ujawnienie informacji objętych tajemnicą bankową może być konieczne do efektywnego wykonywania czynności kontroli wewnętrznej przez banki.
Źródła
Weryfikacja faktów. Wewnętrzny audyt treści
W artykule zweryfikowano następujące fakty:
- Tajemnica bankowa jest zdefiniowana w art. 104 Ustawy Prawo bankowe i obejmuje obowiązek zachowania poufności informacji dotyczących czynności bankowych.
- Czynności bankowe, których dotyczy tajemnica, są wymienione w art. 5 Ustawy Prawo bankowe i obejmują m.in. przyjmowanie wkładów, prowadzenie rachunków, udzielanie kredytów i gwarancji bankowych.
- Do zachowania tajemnicy zobowiązany jest bank oraz osoby z nim współpracujące, w tym pracownicy i podmioty wykonujące czynności bankowe w imieniu banku.
- Bank może ujawnić informacje objęte tajemnicą bankową tylko w sytuacjach określonych w art. 105 ust. 1 Ustawy Prawo bankowe, np. na żądanie sądu, prokuratora, szefa KAS, Prezesa UOKiK.
- Naruszenie tajemnicy bankowej jest zagrożone karą pieniężną do 1 mln zł i karą pozbawienia wolności do 3 lat (art. 171 ust. 5 Ustawy Prawo bankowe).
- Przytoczone w artykule przepisy prawne, definicje i sankcje są zgodne z aktualnym stanem prawnym zawartym w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Informacje są rzetelne, oparte na wiarygodnym źródle i przedstawione w sposób merytoryczny.
Wewnętrzny audyt treści wykazał, że przytoczone w artykule przepisy prawne, definicje i sankcje są zgodne z aktualnym stanem prawnym zawartym w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Informacje są rzetelne, oparte na wiarygodnym źródle i przedstawione w sposób merytoryczny.
Wykorzystano AI zgodnie z naszą Polityką redakcyjną.