Sentyment rynkowy - jak zrozumieć zachowania inwestorów na rynkach finansowych?

Taka sytuacja miała miejsce w lutym 2025 roku. Ethereum (ETH) - druga pod względem kapitalizacji kryptowaluta - odnotowało znaczący spadek wartości, tracąc około 37% w ciągu kilku dni (!).

Przyczyny tego załamania są wielowymiarowe. Po pierwsze, negatywne nastroje inwestorów, napędzane strachem, niepewnością i wątpliwościami (tzw. FUD), skłoniły wielu detalicznych traderów do wyprzedaży swoich udziałów. To z kolei doprowadziło do spadku dziennego wolumenu obrotu i zmniejszenia aktywności sieciowej. Makroekonomiczne czynniki, takie jak nowe taryfy handlowe ogłoszone przez administrację USA, dodatkowo osłabiły rynek kryptowalutowy, zmuszając inwestorów do wycofywania kapitału z ryzykownych aktywów

Jak sentyment wpływa na rynki finansowe? Przykładowo, jeśli media informują o wzroście ryzyka recesji i ewentualnej eskalacji operacji wojennych w pewnym regionie, inwestorzy często reagują obniżeniem zaangażowania w bardziej ryzykowne rodzaje aktywów finansowych. Z kolei pozytywne doniesienia o spadającej inflacji czy poprawie w globalnym łańcuchu dostaw mogą szybko poprawić nastroje rynkowe i zachęcić do nowych inwestycji. Podsumujmy ten fragment.

Sentyment rynkowy może dotyczyć zarówno pojedynczego konkretnego segmentu rynku, jak i całego spektrum globalnych rynków finansowych. To, jak kształtował się ten zagregowany poziom ryzyka w ostatnich latach, można przeanalizować choćby na podstawie badań ankietowych, w których uczestnicy ocenili prawdopodobieństwo recesji czy opisali swoje ogólne nastawienie do przyszłości.

Odpowiedzi na ankiety analizy sentymentu rynkowego dostarczają istotnych informacji o nastrojach i pozwalają przewidzieć, czy zacieśnienie polityki pieniężnej przez banków centralnych jest już „wliczone” w wyceny aktywów, czy może rynek wciąż pozostaje niepewny.

Dodatkowo wyniki finansowe firm z kluczowych indeksów giełdowych, a także tematyka i ton aktualnych publikacji ekonomicznych, wpływają na decyzje inwestorów niemal natychmiast. Takie publikacje mogą być miarą specyficznego rodzaju zagrożenia, zwłaszcza gdy pojawiają się sygnały o zauważalnym niedoszacowaniu presji inflacyjnej czy ryzyku kredytowym amerykańskich przedsiębiorstw.

Inwestowanie kontrariańskie (contrarian investing) opiera się na idei, że w momentach skrajnego optymizmu rynki bywają przewartościowane, a w chwilach przesadnego pesymizmu – niedowartościowane. Jednym z narzędzi wykorzystywanych przy tej strategii jest Raport zaangażowania traderów (COT), który dostarcza informacji, czy spekulanci masowo obstawiają dalsze wzrosty lub spadki.

Ważnym elementem analizy kontrariańskiej pozostaje także indeks zmienności (VIX), pokazujący, jak dużej niepewności i zmienności oczekują inwestorzy w danym momencie. Jeśli indeksy zmienności oczekiwanej notują ekstremalnie wysokie wartości, może to być sygnałem, że rynek jest bliski punktu przesilenia. W takim kontekście niektórzy inwestorzy decydują się „iść pod prąd”, obstawiając odbicie wbrew dominującemu sentymentowi tłumu.

Niewłaściwe odczytanie nastrojów inwestorów może prowadzić do dotkliwych strat. Wystarczy, że analitycy głównych instytucji finansowych nie docenią skutków geopolitycznego kryzysu bądź źle ocenią relatywnie krótkotrwały charakter inflacji. Wtedy inwestorzy, którzy zaufali błędnym analizom, mogą wybrać niewłaściwy moment na kupno lub sprzedaż i w efekcie doznać poważnego uszczerbku finansowego.

Co się stanie gdy analitycy źle ocenią kodycję makroekonomiczną? Kosztem takiej pomyłki jest na przykład nagłe zacieśnienie polityki pieniężnej w sytuacji, gdy rynek jeszcze nie wziął pod uwagę ryzyka wzrostu stóp. Może to spowodować wzrost znaczenia czynników kryzysowych i obniżyć wyceny aktywów, zanim inwestorzy zdążą rozsądnie zareagować.

Często też nastroje rynkowe kształtowane są przez czynniki trudne do zmierzenia, jak choćby medialne nagłówki i opracowania poświęcone sytuacji pandemicznej. To wszystko prowadzi do ostrożnego nastawienia inwestorów i powoduje, że rynkowa cena aktywów różni się od ich wartości fundamentalnej.

Sentyment rynkowy to zbiorowe nastawienie inwestorów do sytuacji na rynkach finansowych, które może być optymistyczne lub pesymistyczne. Jego znaczenie jest kluczowe, ponieważ może prowadzić do gwałtownych zmian cen aktywów, co obrazuje przykład ETH z lutego 2025, gdzie kryptowaluta straciła 37% wartości w kilka dni.

Do kluczowych narzędzi mierzenia sentymentu należy indeks VIX, nazywany "indeksem strachu", który mierzy oczekiwaną zmienność rynku na podstawie cen opcji na S&P 500. Wysoki poziom VIX wskazuje na zwiększoną niepewność wśród inwestorów.

Istotną strategią wykorzystującą analizę sentymentu jest podejście kontrariańskie, które zakłada, że w momentach skrajnego optymizmu rynki są przewartościowane, a podczas pesymizmu - niedowartościowane. Strategia ta wykorzystuje m.in. Raport zaangażowania traderów (COT).

Błędne odczytanie nastrojów rynkowych może prowadzić do poważnych strat, szczególnie w sytuacjach nagłych zmian polityki pieniężnej czy kryzysów geopolitycznych.