Pełnomocnictwo do konta bankowego - rodzaje, korzyści, jak ustanowić

Pełnomocnictwo jest instytucją regulowaną przez prawo cywilne. Polega ono na upoważnieniu innej osoby do wykonywania określonych czynności w imieniu mocodawcy.

Jeszcze innym rodzajem upoważnienia jest pełnomocnictwo procesowe. W przypadku pełnomocnictwa do konta bankowego nie znajdzie ono jednak zastosowania.

Pełnomocnikiem do konta bankowego może zostać niemal dowolna osoba trzecia. Nie musi być to członek najbliższej rodziny. Z równym skutkiem upoważniasz przyjaciela czy współpracownika. Pełnomocnik konta bankowego ma określone uprawnienia, które różnią się od uprawnień współwłaściciela konta.

Banki dopuszczają również możliwość udzielenia pełnomocnictwa osobom o tzw. ograniczonej zdolności do czynności prawnych (są to np. dzieci między 13 a 18 rokiem życia albo osoby ubezwłasnowolnione częściowo). W tym przypadku jednak musisz liczyć się z ograniczeniami, jakie ten stan nakłada na możliwości decyzyjne upoważnionego.

Zapoznaj się z regulaminem banku i sprawdź, na które dokonanie czynności nie może udzielić zgody, a kiedy będzie wymagane zezwolenie przedstawiciela ustawowego albo doradcy tymczasowego osoby ubezwłasnowolnionej częściowo.

Zakres uprawnień pełnomocnika będzie różnił się w zależności od rodzaju udzielonego pełnomocnictwa. Najszerszy zakres ma pełnomocnictwo ogólne, najwęższy – szczególne. Pełnomocnik może uzyskać prawo do obsługi konta bankowego, co obejmuje różne działania takie jak wypłacanie gotówki czy przelewy, ale ogranicza się to do zadań, które nie wiążą się z dodatkowymi kosztami dla właściciela konta. Czym różnią się między sobą?

Obejmuje ono większość uprawnień dostępnych dla właściciela rachunku. Posiadacz rachunku bankowego może upoważnić pełnomocnika do wykonywania czynności takich jak:

• wykonywanie przelewów;
• wpłata gotówki na rachunek bankowy;
• konfigurowanie stałych zleceń.

Dostęp do bankowości elektronicznej jest uwarunkowany zawarciem przez pełnomocnika odrębnej umowy.

Nawet w przypadku udzielenia pełnomocnictwa ogólnego pojawiają się pewne ograniczenia, jeżeli chodzi o uprawnienia pełnomocnika. Nie będzie on miał dostępu do tych dyspozycji, które mogłyby prowadzić do zakończenia lub zmiany umowy o rachunek bankowy albo znaczącego obciążenia mocodawcy. Ich zakres może być odmienny w poszczególnych bankach. Będzie to np.:

• zmiana lub wypowiedzenie umowy o rachunek bankowy;
• udzielanie dalszych pełnomocnictw innym osobom;
• ustanawianie dyspozycji na wypadek śmierci;
• wnioskowanie o kredyt lub pożyczkę.

Ten rodzaj upoważnienia ma węższy zakres niż pełnomocnictwo ogólne i może dotyczyć np.:

• udzielenie pełnomocnictwa do wpłaty i wypłaty środków do określonej wysokości;
• dostępu do bieżącego salda rachunku;
• wykonywania przelewów do określonych instytucji, np. ZUS, US i KRUS.

Najwęższy zakres ma pełnomocnictwo do konkretnej czynności, np. do złożenia wniosku o wystawienie określonego dokumentu albo wydanie karty debetowej.

Znając różnice między poszczególnymi rodzajami upoważnień, masz kontrolę nad tym, co może, a czego nie może zrobić pełnomocnik.

Jako mocodawca, to Ty określasz czas trwania pełnomocnictwa. Może być ono stałe. Jego przeciwieństwem jest pełnomocnictwo czasowe, które trwa np. pół roku. Wyróżnia się też upoważnienia jednorazowe, do dokonania pojedynczej czynności. Do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, a pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej samej formie, aby uniknąć nieważności.

Czasami możesz spotkać się również z pełnomocnictwem do tzw. modulo, czyli wszystkich rachunków posiadacza konta – nie tylko tych bieżących, ale również przyszłych.

Data początkowa pełnomocnictwa jest liczona od dnia złożenia prawidłowo sporządzonego i własnoręcznie podpisanego dokumentu przez właściciela konta. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, abyś wskazał w treści oświadczenia konkretną datę początkową. Wtedy bank może przyjmować dyspozycje od osoby trzeciej dopiero z nadejściem tego terminu.

Samo pełnomocnictwo do konta nie jest przesadnie sformalizowanym ani skomplikowanym dokumentem.

Dokument pełnomocnictwa powinien zostać podpisany przez pełnomocnika i mocodawcę. Zwróć szczególną uwagę na ten pierwszy element. Bank będzie traktował podpis pełnomocnika jako wzór przy potwierdzaniu kolejnych czynności. Może odmówić przyjęcia dyspozycji, jeżeli kolejne podpisy będą odbiegały od pierwowzoru.

Pełnomocnictwa można udzielić w placówce banku w obecności pracownika placówki, korzystając z gotowego formularza. Sprawdź, czy regulamin nie przewiduje dodatkowych opłat za tę czynność (a także za odwołanie pełnomocnictwa!).

Jeżeli z jakichś względów nie chcesz lub nie możesz udzielić pełnomocnictwa do konta bankowego w placówce, możesz skorzystać z upoważnienia notarialnego. Usługa notariusza to dobry wybór np. dla osób w podeszłym wieku lub w ciężkim stanie zdrowia, dla których wizyta w banku byłaby niepotrzebnym obciążeniem. Informacje na temat odwołania pełnomocnictwa znajdziesz w serwisie internetowym banku iPKO.

Choć zdarza się jeszcze, że niektóre banki nie respektują pełnomocnictwa notarialnego do konta, sytuację tę powoli zmieniają kolejne interwencje RPO.

Z pełnomocnictwem do konta bankowego często mylona jest dyspozycja wkładem na wypadek śmierci właściciela konta. To dwa zupełnie różne dokumenty. Zasadnicza różnica między nimi polega na tym, że pełnomocnictwo wygasa najpóźniej z chwilą śmierci mocodawcy. Dyspozycja dopiero w tym momencie staje się aktualna.

Osoba umocowana do podjęcia środków z rachunku oszczędnościowego, ROR lub lokaty po śmierci posiadacza rachunku może nakazać wypłatę wyłącznie określonym osobom:

• małżonkowi;
• wstępnym;
• zstępnym;
• rodzeństwu.

Pełnomocnictwa możesz udzielić dowolnej osobie, także zupełnie obcej.

Wreszcie, o ile pełnomocnictwo reguluje kodeks cywilny, dyspozycję na wypadek śmierci normuje prawo bankowe.

Pełnomocnictwo wygasa najpóźniej z chwilą śmierci jednej ze stron, ale możesz je także odwołać wcześniej. Zrobisz to w placówce banku lub korespondencyjnie. Niekiedy zarówno ustanowienie, jak i cofnięcie pełnomocnictwa może być zrealizowane z wykorzystaniem infolinii oraz bankowości internetowej lub mobilnej przez posiadacza rachunku bankowego.

Do odwołania upoważnienia wystarczy złożyć oświadczenie woli o jednoznacznej treści. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pełnomocnictwo cofnąć wyłącznie w części, np. co do wybranego rodzaju czynności.

Pełnomocnictwo należy odróżnić od wspólnego konta bankowego. W tym drugim przypadku każdy ze współwłaścicieli ma takie same uprawnienia do rachunku i nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń.

Pełnomocnictwo można odwołać w każdej chwili, wspólność konta ustaje np. w wyniku śmierci jednego ze współwłaścicieli.

Upoważnienie do rachunku bankowego to wygodny instrument, za pomocą którego możesz powierzyć innej osobie zajmowanie się Twoimi finansami. Warto znać zasady jego działania, aby wiedzieć, jakie ograniczenia i możliwości ma pełnomocnik i kiedy upoważnienie można skutecznie odwołać.