Oszustwa finansowe to poważny problem, który dotyka wielu Polaków. Według badań przeprowadzonych przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research na zlecenie Banku Pocztowego, aż 42% ankietowanych spotkało się z próbą oszustwa finansowego, a u 7% była to próba udana1. Cyberprzestępcy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody, aby wyłudzić pieniądze lub wrażliwe dane osobowe.
W tym artykule przyjrzymy się najpopularniejszym rodzajom oszustw finansowych w Polsce. Poznamy konkretne przykłady, statystyki oraz opinie ekspertów. Dowiesz się też, jak chronić się przed różnymi typami cyberprzestępstw i co robić, jeśli padłeś ofiarą oszustwa.
Popularne rodzaje oszustw finansowych w Polsce
Fałszywe SMS-y (smishing)
Smishing to forma oszustwa z wykorzystaniem fałszywych wiadomości SMS. Przestępcy podszywają się pod instytucje publiczne, banki czy firmy kurierskie, aby nakłonić ofiarę do ujawnienia danych osobowych, danych logowania lub pobrania złośliwego oprogramowania2.
Aby walczyć z tym procederem, od 25 marca 2024 r. przedsiębiorcy telekomunikacyjni w Polsce będą mieli obowiązek blokować SMS-y zgodnie ze wzorcami fałszywych wiadomości przekazywanymi przez CSIRT NASK2. System wymiany informacji o smishingu już działa.
Oszustwa inwestycyjne
Oszustwa inwestycyjne (tzw. fraud inwestycyjny) to schemat, w którym cyberprzestępcy podszywają się pod znane osoby lub instytucje, aby nakłonić ofiarę do zainwestowania pieniędzy. Obiecują przy tym wysokie zyski, choć w rzeczywistości dążą do wyłudzenia jak największych kwot3.
Przestępcy coraz częściej wykorzystują technologię deepfake do tworzenia fałszywych materiałów z wizerunkami znanych osób, które rzekomo zachęcają do inwestycji. Fałszywe reklamy dystrybuowane są m.in. na Facebooku, w Google Ads czy w wyszukiwarce Bing3.
Oszustwa na rynku pracy
Oszustwa na rynku pracy polegają najczęściej na wyłudzeniu danych osobowych lub pieniędzy pod pretekstem atrakcyjnej oferty zatrudnienia. Przestępcy umieszczają fałszywe ogłoszenia np. na portalach z ofertami pracy4.
Eksperci radzą, aby dokładnie weryfikować pracodawcę i ofertę pracy, nie podawać wrażliwych danych przez telefon czy e-mail oraz nie wpłacać żadnych pieniędzy przed podpisaniem umowy.
Oszustwa na portalach randkowych
Oszuści działający na portalach randkowych nawiązują bliską relację z ofiarą, a następnie proszą o pieniądze pod różnymi pretekstami - na podróż, prezent czy nagły wydatek. Popularne są też oszustwa z wykorzystaniem intymnych zdjęć oraz fałszywe profile podszywające się pod żołnierzy.
Aby uniknąć oszustwa, warto zachować ostrożność w kontaktach z nieznajomymi, nie przesyłać intymnych treści oraz nie pożyczać pieniędzy osobom poznanym w sieci.
Oszustwa "na wnuczka" i "na policjanta"
Oszustwa "na wnuczka" i "na policjanta" to klasyczne metody stosowane głównie wobec osób starszych. Przestępca dzwoni podając się za krewnego lub funkcjonariusza i prosi o przekazanie gotówki lub cennych przedmiotów.
Eksperci apelują, aby nigdy nie przekazywać pieniędzy osobom, które podają się za krewnych czy policjantów. W razie wątpliwości należy skontaktować się z bliskimi lub zadzwonić na policję.
Oszustwa na portalach ogłoszeniowych
Na portalach ogłoszeniowych oszuści wystawiają fikcyjne oferty sprzedaży towarów po okazyjnych cenach. Po wpłaceniu pieniędzy przez kupującego, kontakt się urywa, a produkt nigdy nie zostaje wysłany.
Aby nie paść ofiarą oszustwa, warto wybierać sprawdzonych sprzedawców, płacić przez systemy płatności online oraz zachować czujność przy podejrzanie atrakcyjnych ofertach.
Oszustwa kryptowalutowe
Oszustwa kryptowalutowe przybierają różne formy - od fałszywych giełd i portfeli, przez nielegalne ICO, aż po klasyczne piramidy finansowe oparte na kryptowalutach. Przestępcy wykorzystują brak regulacji i anonimowość w tym sektorze.
Inwestując w kryptowaluty należy starannie wybierać zaufane giełdy i portfele, unikać schematów obiecujących wysokie zyski w krótkim czasie oraz nie udostępniać nikomu swoich kluczy prywatnych.
Jak chronić się przed oszustwami finansowymi?
Oto kilka uniwersalnych porad, które pomogą Ci ustrzec się przed różnymi typami oszustw finansowych1:
- Zachowaj czujność i zdrowy sceptycyzm wobec "okazji" i ofert, które brzmią zbyt dobrze, aby były prawdziwe
- Dokładnie weryfikuj tożsamość osób i firm, z którymi masz kontakt (np. sprawdź opinie, dane rejestrowe)
- Chroń swoje dane osobowe i finansowe - nie podawaj ich przez telefon czy e-mail
- Nie klikaj w podejrzane linki i załączniki otrzymane SMS-em lub e-mailem
- Uważaj na prośby o pieniądze od nieznajomych, nawet jeśli podają się za bliskich czy urzędników
- Używaj zaufanych systemów płatności online zamiast przelewów na nieznane konta
- Regularnie zmieniaj hasła do bankowości elektronicznej i portali z wrażliwymi danymi
- Zgłaszaj próby oszustw odpowiednim instytucjom (policja, bank, CERT Polska)
- Warto też zapoznawać się z materiałami edukacyjnymi na temat cyberbezpieczeństwa.
Bądź o krok przed oszustami. Nie daj się złapać
Oszustwa finansowe w internecie a także w świecie off-line, to realne zagrożenie, które przybiera różne formy i dotyka wielu Polaków. Jak pokazują statystyki, cyberprzestępcy nie próżnują - liczba prób wyłudzeń rośnie z roku na rok, a straty idą w miliony złotych.
Wśród najpopularniejszych metod oszustów są:
- Fałszywe SMS-y (smishing)
- Oszustwa inwestycyjne
- Oszustwa na rynku pracy
- Oszustwa na portalach randkowych
- Oszustwa "na wnuczka" i "na policjanta"
- Oszustwa na portalach ogłoszeniowych
- Oszustwa kryptowalutowe
Aby ustrzec się przed tymi zagrożeniami, trzeba zachować czujność, chronić swoje dane, weryfikować kontrahentów i zgłaszać podejrzane aktywności. Pomocne są też kampanie edukacyjne i narzędzia do walki z cyberprzestępczością, jak system do blokowania fałszywych SMS-ów.
Pamiętajmy - oszuści stale doskonalą swoje metody, więc my też musimy być krok przed nimi. Tylko świadomi i przygotowani użytkownicy mogą skutecznie przeciwstawić się finansowym cyberzagrożeniom. Nie dajmy się nabrać!
Źródła
- Cyberbezpieczeństwo: ponad 40% Polaków spotkało się z próbą oszustwa finansowego - Bank.pl
- Fałszywe SMS-y będą blokowane w Polsce - Infor
- Przegląd wybranych oszustw internetowych - CSIRT KNF
- Oszustwa na portalach randkowych - ExpressVPN
- Co to jest smishing i jak się przed nim chronić - OmegaSoft Blog
- Nadużycia w sektorze finansowym - raport EY
Weryfikacja faktów. Wewnętrzny audyt treści
Kluczowe zweryfikowane fakty:
- Według badań przeprowadzonych przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research na zlecenie Banku Pocztowego, aż 42% ankietowanych spotkało się z próbą oszustwa finansowego, a u 7% była to próba udana1. Te dane potwierdzają, że oszustwa finansowe są poważnym problemem w Polsce.
- Cyberprzestępcy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody, aby wyłudzić pieniądze lub wrażliwe dane osobowe, takie jak smishing (fałszywe SMS-y), oszustwa inwestycyjne, oszustwa na portalach randkowych oraz przekręty na rynku pracy. Artykuł prawidłowo opisuje te popularne techniki oszustw.
- Przestępcy coraz częściej wykorzystują technologię deepfake do tworzenia fałszywych materiałów z wizerunkami znanych osób, które rzekomo zachęcają do inwestycji. Fałszywe reklamy dystrybuowane są m.in. na Facebooku, w Google Ads czy w wyszukiwarce Bing2. To pokazuje, jak zaawansowane technicznie stają się oszustwa.
- Smishing polega na podszywaniu się pod instytucje w celu wyłudzenia danych osobowych i finansowych poprzez fałszywe SMS-y5. Artykuł poprawnie wyjaśnia działanie tej techniki phishingu.
- Przeglądy oszustw internetowych publikowane przez CSIRT KNF potwierdzają, że przestępcy regularnie wykorzystują podszycia pod banki, firmy kurierskie, portale aukcyjne i inne znane marki, aby wyłudzać dane3. Zgadza się to z informacjami zawartymi w artykule.
- Badanie EY i ZPF „Nadużycia w sektorze finansowym" wskazuje, że w 2023 roku 40% ankietowanych firm zaobserwowało wzrost zagrożeń związanych z oszustwami6. To potwierdza rosnącą skalę problemu nadużyć finansowych w Polsce.
Wewnętrzny audyt treści wykazał, że artykuł zawiera rzetelne i sprawdzone informacje na temat oszustw finansowych w Polsce. Przytoczone fakty, dane statystyczne i opisy technik oszustw są zgodne z informacjami pochodzącymi z wiarygodnych źródeł, takich jak raporty branżowe, komunikaty CSIRT KNF czy wyniki badań.
Wykorzystano AI zgodnie z naszą Polityką redakcyjną.
