Cyberprzestępczość - Jak chronić się przed hakerami?

Cyberprzestępczość to pojęcie odnoszące się do popełniania przestępstw przy wykorzystaniu technologii komputerowych lub sieci internetowej. Obejmuje szeroki zakres działań przestępczych wykonywanych w cyberprzestrzeni, takich jak kradzież tożsamości, phishing, malware, cyberprzemoc czy handel narkotykami.

Cyberprzestępczość stanowi poważne zagrożenie nie tylko dla firm i instytucji, ale również dla zwykłych użytkowników internetu. Przestępcy nieustannie doskonalą swoje metody, przez co zwalczanie cyberprzestępczości staje się coraz większym wyzwaniem¹.

Mimo że w polskim prawie nadal brakuje definicji cyberprzestępczości, problem ten jest coraz bardziej widoczny², a cyberatak grozi dzisiaj praktycznie każdemu z nas.

Cyberprzestępcy stosują różnorodne techniki, aby osiągnąć swoje cele. Oto niektóre z najpopularniejszych rodzajów cyberataków⁵¹:

• Ransomware - blokowanie dostępu do danych i żądanie okupu za ich odblokowanie. To najczęstszy rodzaj ataku na firmy.
• Phishing - oszustwo polegające na podszywaniu się pod inną osobę lub instytucję w celu wyłudzenia poufnych danych. To niezmiennie główne zagrożenie w sieci.
• Kradzież tożsamości - przejmowanie cudzych danych osobowych w celu wyłudzenia kredytów, pożyczek itp.
• Malware - złośliwe oprogramowanie infekujące urządzenia, wykradające dane lub uszkadzające system.
• Carding - nielegalne wykorzystanie danych z kart płatniczych w celu dokonywania transakcji.
• Spoofing - podszywanie się pod inny adres IP, domenę lub numer telefonu w celu ukrycia prawdziwej tożsamości.
• Cryptojacking - nielegalne wykorzystanie mocy obliczeniowej cudzych komputerów do kopania kryptowalut.
• SIM Swapping - przejmowanie kontroli nad numerem telefonu ofiary w celu obejścia uwierzytelniania dwuskładnikowego i uzyskania dostępu do kont.

Oprócz technicznych ataków hakerskich, użytkownicy surfujący w sieci, są też na różnego rodzaju oszustwa. Oto niektóre z najpopularniejszych²⁷:

• Oszustwa na BLIKA - wyłudzanie kodów BLIK przez oszustów podających się za pracowników banku lub osoby prywatne.
• Fałszywe sklepy internetowe - tworzenie fikcyjnych sklepów w celu wyłudzenia pieniędzy bez wysyłania towaru.
• Oszustwa na OLX, Allegro, Vinted - wystawianie fikcyjnych ofert, żądanie przedpłat i niewysyłanie zakupionych przedmiotów.
• Oszustwa na portalach randkowych - wyłudzanie pieniędzy metodą "na żołnierza" lub "na zakochanego".
• Oszustwa na portalach ogłoszeniowych - publikowanie fałszywych ogłoszeń o pracę lub wynajmie mieszkań w celu wyłudzenia opłat.
• Fałszywe wiadomości i kampanie dezinformacyjne - tworzenie i rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji w celu manipulowania opinią publiczną.

Aby nie paść ofiarą oszustów, trzeba zachować czujność, weryfikować tożsamość drugiej strony i nigdy nie przekazywać pieniędzy ani danych osobom, których nie znamy.

Jeszcze w 2022 roku firmy najbardziej obawiały się zorganizowanych grup cyberprzestępczych. Obecnie te obawy zmalały o 17 punktów procentowych⁴. Nie oznacza to jednak, że problem zniknął.

Eksperci z Fortinet przewidują większą aktywność profesjonalnych grup APT (Advanced Persistent Threat) wspieranych przez państwa i gangi przestępcze. Szacuje się, że w 2025 roku zyski cyberprzestępców sięgną 10,5 biliona dolarów - więcej niż globalne zyski z handlu narkotykami³.

Jeśli mimo zachowania ostrożności doszło do oszustwa, nie wpadaj w panikę. Oto kroki, które powinieneś niezwłocznie podjąć.

Skuteczne zwalczanie cyberprzestępczości napotyka wiele przeszkód. Połowa ankietowanych firm wskazuje na trudności z rekrutacją i utrzymaniem wykwalifikowanych specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa.

Kolejnym wyzwaniem są szybko zmieniające się przepisy i normy prawne oraz brak świadomości zagrożeń wśród pracowników. Tylko 45% organizacji jest przekonanych, że są przygotowane na zmiany regulacji w tym zakresie⁴.

Nie bez znaczenia jest też dynamiczny rozwój technologii, który daje przestępcom nowe narzędzia. Sztuczna inteligencja może być wykorzystywana do tworzenia bardziej przekonujących fake newsów czy deepfake'ów, co utrudni odróżnienie prawdy od fałszu⁷.

Cyberprzestępczość to jedno z największych wyzwań współczesnego świata. Ataki hakerów stają się coraz bardziej wyrafinowane, a ich skala rośnie z roku na rok. Aby skutecznie chronić swoje dane i finanse, trzeba być czujnym, stosować dobre praktyki bezpieczeństwa i nieustannie edukować się w tym zakresie.

Firmy i instytucje muszą priorytetowo traktować inwestycje w cyberbezpieczeństwo, zatrudniać kompetentnych specjalistów i dostosowywać się do zmieniających się wymogów prawnych. Tylko holistyczne podejście, obejmujące technologię, ludzi i procesy, pozwoli skutecznie przeciwdziałać cyberprzestępcom.

Pamiętajmy, że w sieci nikt nie jest anonimowy i każdy może stać się ofiarą. Dlatego tak ważna jest prewencja i szybka reakcja na incydenty. Od naszej czujności i odpowiedzialności zależy bezpieczeństwo nas samych, naszych bliskich i całego społeczeństwa.