Rata kapitałowa

Rata kapitałowa to część zaciągniętego zobowiązania (np. kredytu lub pożyczki), którą spłacasz w regularnych odstępach czasu, pomniejszając w ten sposób ilość kapitału pozostałego do zwrotu. Razem z ratą odsetkową rata kapitałowa składa się na tzw. ratę kapitałowo-odsetkową.

Spłata kolejnych rat kapitałowych pomniejsza kapitał, od którego naliczane są odsetki. W ten sposób maleją sumaryczne koszty zobowiązania.

Z punktu widzenia osoby spłacającej kredyt nie da się rozdzielić kapitałowej i odsetkowej części raty. Comiesięczna spłata zobowiązania zawsze będzie składała się z tych dwóch części, choć ich udział w racie może być różny.

Kredytobiorca może zdecydować się na jeden z dwóch schematów spłaty rat.

• Raty stałe (inaczej określane jako annuitetowe) – ten wariant zakłada, że przez okres, kiedy raty są stałe (zazwyczaj kilka lat), ich całkowita wysokość się nie zmienia. Modyfikacji ulega jednak udział raty kapitałowej i odsetkowej w spłacie. W pierwszej kolejności pokrywane są koszty korzystania z kredytu, a dopiero w drugiej spłacany jest kapitał. Dlatego rata kapitałowa będzie stopniowo rosła, a odsetkowa przeciwnie – malała.
• Raty malejące – w modelu rat zmiennych stały jest udział raty kapitałowej, ale zmianie ulega rata odsetkowa. Ostatecznie w obu wariantach zobowiązanie spłacisz w takim samym czasie. Raty malejące pozwalają jednak na większą oszczędność, choć początkowo ich kwoty będzie wyższe.

Na wysokość raty kapitałowej może mieć również wpływ przedterminowa spłata części zobowiązania. Dłużnik zawsze ma możliwość zdecydowania się na taką opcję. Nadpłatę warto dobrze przemyśleć, ponieważ kwota raz przekazana w tym celu nie podlega zwrotowi.

Zanim zdecydujesz się na spłatę kredytu, sprawdź w umowie, czy bank pobiera z tego tytułu prowizję i w jakiej wysokości. W przypadku kredytu hipotecznego przez pierwsze 3 lata banki mają taką możliwość, ale wysokość dodatkowej opłaty nie może przekroczyć 3% nadpłacanej kwoty.

Coraz więcej banków w ogóle rezygnuje już z pobierania prowizji, a także umożliwia przeprowadzenie całej operacji szybko i wygodnie z wykorzystaniem aplikacji internetowej. Nadpłaty zawsze są zaliczane na poczet kapitału. Oznacza to, że zmniejszeniu ulega wysokość zobowiązania pozostałego do spłaty, od którego naliczane są odsetki.

Wcześniejsza spłata kredytu może być realizowana poprzez zmniejszenie wysokości kolejnych rat lub skrócenie okresu kredytowania. W pierwszym przypadku zredukowaniu ulegną poszczególne raty kapitałowe, w drugim pozostaną one bez zmian, ale zmniejszy się ich liczba.

Warto podkreślić, że z ekonomicznego punktu widzenia bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest skracanie okresu kredytowania, ponieważ w ten sposób bank przez krótszy okres będzie naliczał odsetki. Zmniejszenie wysokości raty może okazać się dobrym rozwiązaniem, kiedy chcesz odciążyć domowy budżet.

Jeżeli masz trudności z terminową spłatą zobowiązania, możesz wnioskować o obniżenie raty kapitałowo-odsetkowej. Istnieje kilka wariantów takiego działania:

• złożenie wniosku o wakacje kredytowe – pozwala na tymczasowe zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych;
• restrukturyzacja kredytu – poprzez negocjowanie umowy z bankiem można doprowadzić do wydłużenia okresu kredytowania lub przewalutowania zobowiązania, co może mieć wpływ na wysokość raty kapitałowo-odsetkowej;
• refinansowanie zobowiązania – polega na przeniesieniu zobowiązania do banku, który oferuje korzystniejsze warunki spłaty, np. niższą marżę lub raty;
• konsolidacja zobowiązań – poprzez połączenie kilku różnych kredytów lub pożyczek w jedno zobowiązanie można obniżyć wysokość miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej.

Pamiętaj, że wydłużenie okresu kredytowania w celu obniżenia wysokości raty nie zawsze będzie dobrym rozwiązaniem. Wprawdzie wysokość miesięcznego zobowiązania zmaleje, ale poprzez rozciągnięcie spłaty w czasie sumaryczny koszt kredytu będzie wyższy.