Kredyt

Kredyt bankowy to jeden z rodzajów finansowania inwestycji. Może go udzielać wyłącznie bank, a treść umowy kredytowej – w odróżnieniu np. od umowy pożyczki – jest silnie sformalizowana.

Kwestie związane z udzielaniem kredytów reguluje Ustawa Prawo bankowe^[1]. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych na ustalony cel. Z kolei kredytobiorca zobowiązuje się do wykorzystania finansowania w sposób zgodny z umową oraz terminowej spłaty kredytu wraz z odsetkami i prowizją.

Umowa kredytu zawsze powinna być zawarta na piśmie i zawierać przynajmniej następujące elementy:

• strony umowy;
• kwoty i waluty kredytu;
• zasady i termin spłaty kredytu wraz ze sposobem postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych
• cel, na jaki kredyt został udzielony;
• wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany;
• sposób zabezpieczenia kredytu;
• zakres uprawnień banku w zakresie kontroli wykorzystania kredytu;
• wysokość ewentualnej prowizji;
• warunki zmiany i rozwiązania umowy.

Dodatkowo w kredytach denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej w umowie muszą znaleźć się:

• sposób i termin ustalania kursu wymiany walut;
• zasady przeliczania wypłaty i spłaty kredytu.

Oczywiście strony mogą zadecydować o wprowadzeniu w umowie kredytowej również innych postanowień, a niektóre spośród klauzul (np. dotyczącą wysokości marży banku) można negocjować. Umowa kredytowa nie ma charakteru adhezyjnego (nie jest to jednolity szablon, strony zawsze indywidualnie ustalają jej szczegóły).

Banki udzielają różnego rodzaju kredytów, dzieląc je na produkty skierowane do klientów indywidualnych oraz dla firm. Kredyty dla klientów indywidualnych obejmują kredyt konsumpcyjny, hipoteczny oraz konsolidacyjny.

Kredyty konsumpcyjne służą zaspokojeniu bieżących potrzeb, np. zakupu samochodu lub sprzętu AGD. Nie mogą być jednak związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. zakup wyposażenia biura).

Kredyty hipoteczne polegają na finansowaniu zakupu nieruchomości, np. działki albo budowy domu mieszkalnego. Kredyty hipoteczne wyróżniają się stosunkowo niskim oprocentowaniem i długim czasem finansowania – nawet do kilkudziesięciu lat. Typowym zabezpieczeniem banku jest w tym przypadku hipoteka wpisywana do księgi wieczystej nieruchomości. Jej założenie często stanowi jeden z warunków udzielenia kredytu.

Kredyt konsolidacyjny natomiast służy do „scalenia” kilku różnych zobowiązań i połączeniu ich w jedno, ale z niższą ratą. To rozwiązanie dla osób, które mają problem ze spłatą długów i potrzebują uregulować swoją sytuację finansową.

Drugim rodzajem finansowania są kredyty dla firm udzielane osobom prowadzącym działalność gospodarczą. Przeznacza się je na dofinansowanie bieżących wydatków firmy lub wsparcie dla inwestycji, które zapewnią jej rozwój. Można wyróżnić wiele rodzajów kredytów firmowych, np.:

• kredyty „na start” – zastrzyk pieniężny dla nowych firm, które dopiero wchodzą na rynek; ze względu na brak historii kredytowej mogą spotykać się z wyższym zabezpieczeniem;
• kredyty inwestycyjne – służą dofinansowaniu konkretnego projektu, np. rozbudowy linii produkcyjnej;
• kredyty obrotowe – mają na celu poprawę płynności przedsiębiorstwa i mogą być przeznaczone np. na wypłatę wynagrodzeń czy zakup surowców;
• kredyty pomostowe – pozwalają z wyprzedzeniem realizować inwestycje, które mają być dofinansowane np. z funduszy unijnych.

Kredyt można zabezpieczyć na kilka różnych sposobów, przy czym wszystkie gwarancje są dzielone przez banki na dwie grupy – osobiste i majątkowe.

Do zabezpieczeń osobistych zalicza się m.in.:

• poręczenie;
• weksel (zwykły lub in blanco);
• dobrowolne poddanie się egzekucji.

Przykładem zabezpieczenia majątkowego kredytu jest:

• hipoteka;
• zastaw zwykły lub rejestrowy;
• przewłaszczenie na zabezpieczenie.

Bank ma prawo wymagać ustanowienia jednego lub kilku zabezpieczeń w zależności od wartości transakcji i swojego ryzyka kredytowego.