ranking kont - logo serwisu

Bank

Jak prawo definuje pojęcie banku?

Definicję banku wprowadza ustawa prawo bankowe[1]. Zgodnie z jej art. 2 bank to osoba prawna utworzona na podstawie ustawy i działająca w oparciu o zezwolenia do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem powierzone środki.

Do czynności bankowych, o których mowa w art. 5 prawa bankowego, zalicza się m.in.:

  • przyjmowanie wkładów pieniężnych;
  • udzielanie kredytów, gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytywy;
  • emitowanie bankowych papierów wartościowych.

Za bankowe można uznać także inne czynności, jeśli są wykonywane przez podmiot klasyfikowany jako bank, np. udzielanie pożyczek pieniężnych, operacje czekowe i wekslowe lub wydawania kart płatniczych.

Każdy bank pełni dwie główne funkcje:

  • jest pośrednikiem między kredytobiorcami a deponentami;
  • dostarcza płynność finansową innym uczestnikom obrotu np. poprzez udzielanie kredytów swoim klientom, ale też innym bankom.

Niezależnie od tych funkcji bank jest też samofinansującym się przedsiębiorstwem, którego główne dochody stanowią odsetki, prowizje oraz opłaty za wykonane usługi.

Rodzaje banków

System bankowy w Polsce składa się z banku centralnego (Narodowy Bank Polski) oraz banków mu podległych.

Zadaniem banku centralnego jest kształtowanie polityki monetarnej w państwie. Odbywa się to za pomocą:

  • podnoszenia albo obniżania stóp procentowych;
  • dokonywanie operacji otwartego rynku, czyli transakcji z udziałem banków komercyjnych polegających na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych i bonów skarbowych.

W kontekście banku centralnego możesz spotkać się z określeniem pożyczkodawcy ostatniej szansy (ang. lender of last resort), ponieważ NBP pełni również funkcję instytucji wspierającej bank komercyjne w sytuacji, kiedy tracą one płynność finansową.

Banki podległe NBP można podzielić na:

  • komercyjne – depozytowo-inwestycyjne i uniwersalne; dokonują wszystkich lub niemal wszystkich czynności bankowych i nie profilują swojej działalności w określonym kierunku;
  • inwestycyjne – nie przyjmują depozytów od indywidualnych klientów, ale skupiają swoją działalność na wspieraniu określonego rodzaju inwestycji, np. przemysłowych, deweloperskich lub rolniczych;
  • spółdzielcze – funkcjonują w formie spółdzielni i dają poszczególnych uczestnikom prawo do partycypacji w polityce instytucji poprzez udział w walnym zgromadzeniu; podlegają pod prawo spółdzielcze oraz ustawę o funkcjonowaniu banków spółdzielczych;
  • spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (lepiej znane jako SKOK-i) – instytucje parabankowe, podlegające prawu bankowemu oraz ustawie o SKOK-ach. W przeciwieństwie do klasycznych banków komercyjnych lub inwestycyjnych nadzoru nad SKOK nie sprawuje KNF, ale Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa.

Kto nadzoruje funkcjonowanie banków w Polsce?

Instytucją, która nadzoruje prawidłowość działania banków jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Dodatkowo ten organ sprawuje nadzór nad rynkiem kapitałowym oraz ubezpieczeniowym, w tym ubezpieczeniami emerytalnymi.

KNF to organ 4-osobowy składający się z Prezesa NBP oraz Ministra Finansów, Ministra Pracy i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (albo ich przedstawicieli). Zadania KNF obejmują nie tylko bieżące monitorowanie sytuacji finansowej w Polsce. Organ może także:

  • sankcjonować naruszenia banków (np. poprzez cofnięcie zezwolenia);
  • wydawać rekomendacje zwiększające poziom bezpieczeństwa finansowego (np. w zakresie wytycznych dotyczących udzielania kredytów hipotecznych);
  • kontrolować bieżące działania banków m.in. w zakresie wytyczania i realizacji celu inflacyjnego lub dodruku pieniądza przez bank centralny.

Czy Twoje pieniądze w banku są zabezpieczone?

W celu zwiększenia wiarygodności banków w Polsce funkcjonuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Jego zadaniem jest zapewnienie możliwości zwrotu depozytów klientom banku w razie utraty przez podmiot płynności finansowej.

Ochrona gwarantowana przez BFG obejmuje kwotę do równowartości 100 tys. EUR (w niektórych sytuacjach więcej). Systemem gwarancji objęte są podmioty takie jak[2]:

  • Alior Bank S.A.
  • Bank BPH S.A.
  • Bank Handlowy w Warszawie S.A. (w tym: Citi Handlowy)
  • Bank Millennium S.A. (w tym: eurobank)
  • Bank Pocztowy S.A. (w tym EnveloBank)
  • Bank Polska Kasa Opieki S.A. (Bank Pekao)
  • Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.
  • BNP Paribas Bank Polska S.A. (w tym GOoptima)
  • Credit Agricole Bank Polska S.A.
  • Deutsche Bank Polska S.A.
  • DNB Bank Polska S.A.
  • Getin Noble Bank S.A. (w tym: Getin Bank, Noble Bank)
  • Idea Bank SA (w restrukturyzacji) (w tym Lion’s Bank)
  • ING Bank Śląski S.A.
  • mBank S.A.
  • Nest Bank S.A.
  • Plus Bank S.A.
  • Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A (PKO BP oraz Inteligo)
  • Santander Bank Polska S.A. (d. Bank Zachodni WBK S.A.)
  • Santander Consumer Bank S.A.
  • SGB-Bank S.A.
źródła - ikona

Źródła wykorzystane do utworzenia tej definicji, odwołania: